فَمَنْ تَوَلَّى بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿۸۲﴾ أَفَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ طَوْعًا وَكَرْهًا وَإِلَيْهِ يُرْجَعُونَ ﴿۸۳﴾ قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ عَلَيْنَا وَمَا أُنْزِلَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَى وَعِيسَى وَالنَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ ﴿۸۴﴾ وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ ﴿۸۵﴾

پس هر که روی گشتاند بعد از این آن کسان کامل نافرمانند ﴿۸۲﴾
آیا به جز از دین اللّه تعالی می طلبند دین دیگر را و خاص مر اورا گردن نهاده است هرکه در آسمانها و زمین است به خوشی و ناچاری و خاص بسوی اللّه تعالی برگردانیده می شوید ﴿۸۳﴾
بگو ایمان آوردیم به اللّه تعالی و به کتابی که نازل شده بر ما و آنچه نازل شده بر ابراهیم علیه السلام و اسماعیل علیه السلام و اسحاق علیه السلام و یعقوب علیه السلام و اولاد او و آن کتابی که داده شده بود به موسیٰ علیه السلام و عیسیٰ علیه السلام و به پیغمبران دیگر را از جانب پروردگار شان فرق نمی کنیم میان یکی از ایشان و ما برای اللّه تعالی اخلاص کننده در بندگی هستیم ﴿۸۴﴾
و هرکه طلب کند بغیر اسلام دین دیگر را پس هرگز قبول کرده نمی شود از او و اوست در آخرت از زیان کاران ﴿۸۵﴾

[۸۲] در اینجا فاسق به معنی کافر است زیرا که او از حکم اللّه تعالی مکمل خارج است - و وصف را زیرا ذکر کرد که کتابیان به این نام بسیار خفه می شوند -
[۸۳] این تنبیه است که کسی که از نبی صل اللّه وعلیه وسلم روی می گرداند یعنی توحید را قبول ندارد او به جز از دین اللّه تعالی دین دیگر می خواهد (أَسْلَمَ) مراد از این پیروی کردن شرعی است پس ملائیک و مومنین مراد اند و (طَوْعًا) آن ایمان است که بدون جنگ قبول کرده باشد و (كَرْهًا) آن است که بعد از جنگ ایمان اورده باشد یا مراد از این تابع بودن حکم تکوینی است برای آن ملائیک و مومنین طوعا تابع اند و کافران برای آن کرهاً تابع اند - پس به تفسیر اول صرف مومنین مراد اند و به تفسیر دوم کافران نیز در آن داخل اند -
[۸۴] در این آیت بیان دین اللّه تعالی است آنکه در آیت پیش گذشته است حاصل این است که ما ایمان به تمام کتابها و رسل داریم ولی صرف بندگی اللّه تعالی را می کنیم عبادت انبیاء را نمی کنیم این چنین در آیت (۱۳۶) سوره بقره نیز گذشته است در سوره بقره در جواب اعتراض یهود بود و دراینجا مقصد بیان دین اللّه تعالی است -
[۸۵] در این آیت تنبیه زیاد و تخویف است برای کسی که خلاف از دین توحید و سنت برای چیز دیگری دین می گوید مانند که مشرک و مبتدع است - (دِينًا) اشاره است که غیر اسلام را دین می گوید و به ذریعه آن به اللّه تعالی تقرب حاصل می کند چنانچه این طریقه یهود نصارا و مبتدعین است پس به ذریعه آن به اللّه تعالی تقرب حاصل نمی شود - و اگر دین برای آن نمی گویند آنها کافران یا فاسقان اند -