يَعْتَذِرُونَ ۴۷۸ يونس

وَجَاوَزْنَا بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُ بَغْيًا وَعَدْوًا حَتَّى إِذَا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قَالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِيلَ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ ﴿۹۰﴾ آلْآنَ وَقَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَكُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ ﴿۹۱﴾ فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ عَنْ آيَاتِنَا لَغَافِلُونَ ﴿۹۲﴾

و گذرانیدیم اولاد بنی اسرائیل را از دریا پس از پئ رفتند ایشانرا فرعون و لشکر او از راه ضد و دشمنی تا وقتیکه گرفتار کرد او را غرق شدن پس گفت او ایمان آوردم من که نیست سزاوار بندگی غیر او ذاتیکه ایمان آورده اند به او بنی اسرائیل و من از اهل توحیدم ﴿ ۹۰ ﴾
(و گفته شد به او) ایمان می آری اکنون و حال آنکه نافرمان بودی پیش از این و بودی از مفسدان ﴿ ۹۱ ﴾
پس امروز بلند میکنم بدن تو را تا باشی به اخلاف خود نشانه عبرت و هرآئینه بسا از مردمان از آیت های ما غافلند ﴿ ۹۲ ﴾

[۹۰] در این آیت نجات بنی اسرائیل و غرق شدن فرعونیان ذکر شده است (بَغْيًا وَعَدْوًا) یک فرق آنست که بغی در قول است و عدوان در عمل دوم آنکه بغی در عقیده و عدوان در عمل سوم آنکه بغی در حقوق اللّه و عدوان در حقوق العباد (أَدْرَكَهُ) ادراک به معنی احاطه است از هر طرف گیر کرد پس اشکار شد که فرعون از غرق شدن نجات نیافته است اگر چه او یک مقصد را در سه عبارت گفته است اول آمَنْتُ ، دوم لَا إِلَهَ إِلَّا الَّذِي ، سوم وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ ، و اینجا ایمان و اسلام یک چیز است و این آیت دلیل بر این است که در حالت نزع چون یقین مرگ بیاید پس ایمان قبول نمی گردد مانند آیت (۱۵۸) سوره انعام و در آیت (۵۱) این سوره و در آیت (۸۵) سوره مومنون است -
[۹۱] این قول اللّه تعالٰی به واسطه جبرئیل علیه السلام یا ملک دیگر است لیکن در حدیث ترمذی (حدیث حسن) آمده است که به فرعون در این حالت جبرائیل علیه السلام در دهن او گِل را می انداخت پس اشکار شد که جبرئیل علیه السلام این کلمات را گفته است و بر این حدیث امام رازی بسیار اعتراض طویل کرده است و خازن جواب تفصیلی آنرا ذکر کرده است -
[۹۲] در روایات آمده است که بنی اسرائیل یقین نمی کردند که فرعون غرق شده است اللّه تعالٰی جسد او را به ایشان اشکار کرد و در این دو توجیهات است - یکی آنکه جسد فرعون بدون روح در کنار دریا انداخته شد چنانچه حالا مشهور است که در موزیم قاهره آن جسد نهاده شده است توجیه دوم آن است که جسد آو بالای آب برای ایشان اشکار کرده شد و از دل های ایشان شک برآمد (نُنَجِّيكَ) از نجوة گرفته شده است و نجوة به مکان بلند گفته میشود (بِبَدَنِكَ) مراد از بدن وجود (کالبد) بی بس است (آيَةً) عبرت برای کسانیکه دعوی ربوبیت میکند یا تکبر میکند از احکام اللّه تعالٰی (عَنْ آيَاتِنَا) اشاره است که این یک نشانی عذاب اللّه تعالٰی نیست بسیار نشانه هاست -

<< صفحه بعد صفحه قبل >>