إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِيَسُوءُوا وُجُوهَكُمْ وَلِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَلِيُتَبِّرُوا مَا عَلَوْا تَتْبِيرًا ﴿۷﴾ عَسَى رَبُّكُمْ أَنْ يَرْحَمَكُمْ وَإِنْ عُدْتُمْ عُدْنَا وَجَعَلْنَا جَهَنَّمَ لِلْكَافِرِينَ حَصِيرًا ﴿۸﴾ إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا ﴿۹﴾ وَأَنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا ﴿۱۰﴾ وَيَدْعُ الْإِنْسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءَهُ بِالْخَيْرِ وَكَانَ الْإِنْسَانُ عَجُولًا ﴿۱۱﴾

(گفتیم) اگر بر توحید محکم شوید نفع کرده اید برای خود و اگر بدی کنید پس خاص نفس شمار است پس چون بیامد مدت فساد آخری (مقرر کردیم بر شما ظالمان را) تا ویران خراب کنند روی های شمارا و تا درآیند به مساجد چنانچه در آمده بودند بار اول و تا نابود کنند بر آنچه دست یابند نابود کردنی ﴿۷﴾
نزدیک است که پروردگار شما رحم کند بر شما و اگر رجوع کنید (به فساد) رجوع کنیم (برای سزای شما)‌ و مقرر کردیم جهنم را برای کافران زندانی ﴿۸﴾
هرآئينه این قرآن راه می نماید براهی که او راست است ومژده میدهد مومنانرا که میکنند اعمال برابر با سنت هرآئينه ایشانرا باشد مزد بزرگ ﴿۹﴾
و جز این نیست مردمان را که ایمان ندارند به آخرت آماده کرده ایم برای ایشان عذاب دردناک ﴿۱۰﴾
و میخواهد انسان بدی را مانند خواستن او خیر را و هست انسان شتاب کار ﴿۱۱﴾

[۷] مراد از احسان اینست اگر شما بر توحید باقی ماندید این نفع برای شماست (فَلَهَا) معنی اینست که سزای این بدی خاص بر این نفس است لام برای تخصیص است برای نفع نیست (فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ ) در این اشاره است که چون ایشان مخالفت دین عیسیٰ علیه السلام را کردند و شرک کردند پادشاه قسطنطین بر ایشان مسلط گردید (لِيَسُوءُوا وُجُوهَكُمْ) معنی اینست که بر شما ظالمان دیگری را مقرر کرد پس عاقبت این شد که آنها چنین ظلمهای کردند که روی های شما را ویران کردند یا مراد از وُجُوهَ سرداران و بزرگان اند که آنها را ذلیل کردند مراد از (وَلِيَدْخُلُوا) داخل شدن به مسجد برای شرک کردن است و برای ویران کردن آن در (تَتْبِيرًا) اشاره است که فساد اینها به نسبت پیش ها بیشتر بود -
[۸] در این آیت در لفظ یرحمکم اشاره به بعثت نبی صل اللّه وعلیه وسلم است (وَإِنْ عُدْتُمْ عُدْنَا) دراین اشاره است که چون ایشان مخالفت رسول آخری را کردند پس نبی صل اللّه وعلیه وسلم بنو نضیر را راندند و بنوقریضه را اکثر قتل کردند وباز در زمانه عمر رضی اللّه عنه از جزیرة العرب نیز بیرون کردند -
[۱۰،۹] این آیت به دعوی توحید تعلق دارد که (سُبْحَانَ) است که این مسئله این کتاب است پس این دلیل وحی است - و ترغیب بنی اسرائيل و مسلمانان عام برای قرآن است و حکمت نزول قرآن را ذکر کرده است که این هدایت و بشارت و انذار است پیش از (وَأَنَّ الَّذِينَ) یَنذِر یا یخبر پنهان مراد است و این هردو حکمت را تفصیلاً در اول سوره کهف ذکر کرده است (لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ) اشاره است که سبب کردن مظالم و فسادات انکار از آخرت است -
[۱۱] در این آیت تنبیه بر استعجال عذاب است یعنی از قرآن گرفتن هدایت به کار است لیکن در مقابله آن دعا شر را آغاز کرد مانند آیت (۳۲) سوره انفال (دُعَاءَهُ بِالْخَيْرِ) مانند که در آیت (۴۹) حم سجده و آیت (۳۳) سوره روم است (وَكَانَ الْإِنْسَانُ عَجُولًا) یعنی انسان بطور فطری در هر کار عجله میکند مانند که در آیت (۳۷) سوره انبیاء است یا معنی اینست که انسان دنیا فانی را ترجیح میدهد که عاجل است بر آخرت که آجل است -