إِنَّهُ مَنْ يَأْتِ رَبَّهُ مُجْرِمًا فَإِنَّ لَهُ جَهَنَّمَ لَا يَمُوتُ فِيهَا وَلَا يَحْيَى ﴿۷۴﴾ وَمَنْ يَأْتِهِ مُؤْمِنًا قَدْ عَمِلَ الصَّالِحَاتِ فَأُولَئِكَ لَهُمُ الدَّرَجَاتُ الْعُلَى ﴿۷۵﴾ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ جَزَاءُ مَنْ تَزَكَّى ﴿۷۶﴾ وَلَقَدْ أَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَسْرِ بِعِبَادِي فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِيقًا فِي الْبَحْرِ يَبَسًا لَا تَخَافُ دَرَكًا وَلَا تَخْشَى ﴿۷۷﴾ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ بِجُنُودِهِ فَغَشِيَهُمْ مِنَ الْيَمِّ مَا غَشِيَهُمْ ﴿۷۸﴾

هرآئينه کسیکه بیاید نزد رب خود مجرم پس هرآئينه مر اوراست جهنم نه میمیرد در آن و نه زنده است (به زندگی مفید) ﴿۷۴﴾
و هر که بیاید نزد او مومن وحال آنکه کرده اعمال نیک پس این مردمان ایشان راست درجات بلند ﴿۷۵﴾
جنت های برای همیشه بودن که جریان دارد زیر آن جوی ها همیشه باشند در آن و این است پاداش کسیکه پاک نگهداشته خود را (از شرک) ﴿۷۶﴾
و هرآئينه وحی فرستادیم بسوی موسیٰ علیه السلام که به وقت شب ببر بندگان مرا پس بزن (دریا را) (بساز) برای ایشان راه در دریا خشک نترسی از گرفتار شدن و نترسی از غرق شدن ﴿۷۷﴾
پس رفت فرعون در عقب ایشان با لشکر های خود پس فرا گرفت ایشان را از دریاب آنچه پنهان کرد ایشان را ﴿۷۸﴾

[۷۴] در این آیت تخویف اخروی برای منکرین است و در لفظ مجرماً اشاره است که در میدان قیامت بر گنهگاران گناهای ایشان اشکار میشود (وَلَا يَحْيَى) مراد این است که از زندگی فایده حاصل کرده نمی تواند و مانند این در آیت (۱۳) سوره اعلٰی است ولایموت دلیل است که اهل جهنم همیشه اند -
[۷۶،۷۵] در این آیت بشارت اخروی است در قد عمل الصالحات اشاره است به شجاعت و استقامت مانند ساحران (الدَّرَجَاتُ الْعُلَى) به حدیث ثابت است که در جنت صد درجه است و میان هر دو درجه مانند آسمان و زمین فاصله است - ولی در جمله آخری اشاره است که جنت جای پاکان است و پاکی به ایمان و عمل نیک حاصل میگردد (تَزَكَّى) ابن کثیر میگوید که خود را پاک کنید از چرک و پلیتی شرک و بندگی اللّه تعالٰی را کنید و اتباع رسولان را کنید -
[۷۷] از این آیت مقام پنجم آغاز میگردد الی آیت (۸۲) در این نجات یافتن بنی اسرائيل است و غرق شدن فرعون با قوم او است باز به یاد آوردن برای بنی اسرائيل است نعمات را و تخویف و بشارت است -
فایده: در این آیت هجرت بنی اسرائيل را ذکر میکند و در آن اختصار کرده است تفصیل آن در سوره شعراء است (طَرِيقًا) اسم جنس است به معنی جمع است یعنی دوازده راه - دَرَكًا گرفتار کردن فرعون شما را و از غرق شدن (وَلَا تَخْشَى) در آب در دریا - و حکم کردن هجرت در شب از سببی است که مردمان مفسدان در شب در غفلت میباشند واین هجرت ایشان به وحی اللّه تعالٰی بود -
[۷۸] در این آیت ذکر غرق شدن فرعون است با لشکرش به طریقه اختصار (مَا غَشِيَهُمْ) این ابهام برای بسیار عظمت و هیبت است مانند در سوره نجم (۵۴) -