فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ ﴿۳۶﴾ رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ ﴿۳۷﴾

در خانه های که حکم کرده است اللّه تعالٰی که عزت داده شود آنها و یاد کرده شود در آنها نام اللّه تعالٰی تسبیح میگویند او را در این خانه ها صبح و شام ﴿۳۶﴾
مردانی که غافل نمیسازد ایشان را سوداگری و نه فروختن از یاد اللّه تعالٰی و از برپا داشتن نماز و از دادن زکوة میترسند از روزی که مضطرب میشوند در آن دلها و چشمها ﴿۳۷﴾

[۳۶] این آیت به آیت گذشته تعلق دارد - با مثال و با ممثل له ، تعلق با مثال این است که این مشکوة که در او زجاجه است و در زجاجه مصباح است در مساجد میباشد و در این ترغیب است که در مساجد روشنی کردن سبب اجر و ثواب است - و تعلق به ممثل له چنین است که دعوت توحید و ایمان در مساجد و مراکز توحید و در مدارس دین و مواضع دعوت و تبلغ میباشد -
فایده: در این آیت آداب مساجد و مراکز دین را بیان کرده است - ادب اول (أَنْ تُرْفَعَ) مراد از این تعظیم شان مسجد و احترام اوست به طریقه های که در احادیث نبوی ذکر شده است بعضی این است ، صفا کردن ، خوشبو ساختن ، از آواز های بلند محفوظ نگهداشتن ، اعلان چیز گم شده نکردن ، در باره مرده اعلان نکردن از تجارت و صنعت کردن محفوظ نگهداشتن در داخل شدن پای راست را پیش کردن و ذکر مسنون کردن و در وقت برآمدن پای چپ را پیش کردن و ذکر مسنون کردن وغیره لحاظ این آداب ضروری است (وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ) در این خواندن قرآن و درس حدیث و کردن علوم دین و دعوت و تبلیغ کردن و کردن ذکر به طریقه شرعی همه داخل است و این جمله را بعد از ترفع ذکر کرد که اصل تعظیم مساجد با ذکر اسم اللّه تعالٰی است - (يُسَبِّحُ لَهُ) ادب گذشته به مسجد خاص بود و تسبیح عمل عام موحد و مومن است که در اصل این آبادی مسجد است و مراد از تسبیح نماز خواندن و کلمات توحید اللّه تعالٰی را به زبان خواندن و به آن دعوت دادن است -
[۳۷] در این آیت شش صفات اصحاب نور (دعوت کنندگان به نور) را ذکر ذکر کرده است (۱) (رِجَالٌ) مراد از این کمال رجولیت است یعنی بهادران اند ، و تخصیص رجال از جهتی شده است که در مساجد و نماز خواندن و تسبیح کردن کمال مردان است و نماز زنان در خانه بلکه داخل در اطاق اجر و ثواب کامل دارد (۳) (لَا تُلْهِيهِمْ) یعنی کسب دنیوی حلال را میکند و کسب بهتر تجارت است از این سبب تخصیص آنرا کرد لیکن با کسب از دین اللّه تعالٰی غافل نمی گردد بر آیت (۹) سوره منافقون عمل میکند (۳) (عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ) یعنی اللّه تعالٰی را با طاعت کردن یاد میکند (۴) (وَإِقَامِ الصَّلَاةِ) یعنی پابند نماز میباشد (۵) وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ) یعنی ادا کننده زکوة است (۶) (يَخَافُونَ) از حساب و کتاب و غیره قیامت میترسد و چنین هیبت قیامت در حٰم مومن (۱۸) و سوره ابراهیم (۴۲) ذکر است -