وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ وَكَفَى بِرَبِّكَ هَادِيًا وَنَصِيرًا ﴿۳۱﴾ وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً كَذَلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَكَ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِيلًا ﴿۳۲﴾ وَلَا يَأْتُونَكَ بِمَثَلٍ إِلَّا جِئْنَاكَ بِالْحَقِّ وَأَحْسَنَ تَفْسِيرًا ﴿۳۳﴾ الَّذِينَ يُحْشَرُونَ عَلَى وُجُوهِهِمْ إِلَى جَهَنَّمَ أُولَئِكَ شَرٌّ مَكَانًا وَأَضَلُّ سَبِيلًا ﴿۳۴﴾ وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَا مَعَهُ أَخَاهُ هَارُونَ وَزِيرًا ﴿۳۵﴾ فَقُلْنَا اذْهَبَا إِلَى الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَدَمَّرْنَاهُمْ تَدْمِيرًا ﴿۳۶﴾
و همچنین گردانیدیم برای هر نبی دشمن از مجرمان وکافی است رب تو هدایت کننده و مددگار ﴿۳۱﴾
و میگویند کسانی که کفر کرده اند چرا نازل نمیشود بروی قرآن به یکدفعه همچنین (مانازل کرده ایم) تا استوار گردانیم با آن دل ترا و وضاحت کرده ایم آنرا به وضاحت کامل ﴿۳۲﴾
و نمی آرند نزد تو هیچ اعتراضی مگر می آریم به تو جواب و بیان نیکو ﴿۳۳﴾
کسانی که جمع کرده شوند بر روی های خود بسوی جهنم این کسان دارای بدترین جایگاه اند و گم کردگانند راه جنت را ﴿۳۴﴾
و هرآئينه دادیم موسیٰ علیه السلام را کتاب و گردانیدیم همراه او برادرش هارون علیه السلام را رفیق ﴿۳۵﴾
گفتیم ما بروید هر دو بسوی آن قومیکه تکذیب کردند آیات ما را پس هلاک کردیم ایشان را هلاک کردنی ﴿۳۶﴾
[۳۱] چون اندوه نبی را از قوم ذکر کرد حالا در این آیت او را تسلیت میدهد که به این چنین به همراه هر نبی مردم دشمنی کرده اند ایشان صبر کرده بودند تو نیز صبر کن از سببی که هدایت در اختیار اللّه تعالٰی است و این مطلب است در و کفیٰ بربک هادیا و نصیرا -
[۳۳،۳۲] این زجر به منکرین قرآن است و جوابات سه اعتراض آنها را ذکر کرده است - اول اینکه به اندک اندک نازل کردن تثبّت دادن به دل مقصد است یعنی وقتیکه که از جانب مشرکین به نبی صل اللّه وعلیه وسلم چیزی از تکلیف میرسید اللّه تعالٰی برای تسلیت او آیت را نازل میکرد - جواب دوم اینکه در اندک اندک نازل کردن آن ترتیل مقصد است یعنی الفاظ واضح خوانده میشوند و معانی نیز به وضاحت بیان میشوند - جواب سوم این است چون ایشان اعتراض میکنند اللّه تعالٰی جواب آن را نازل میکند و تفسیر نیکو آنرا میکند -
[۳۴] این تخویف شدید برای منکرین قرآن به ذکر سه حالات است ، اول حشر ایشان بر روی مانند که در سوره بنی اسرائيل (۹۷) گذشته است ، دوم شرمکاناً که جنهم است - سوم أَضَلُّ سَبِيلًا این در دنیا است ، یامراد اینکه علم گمراهی از راه و بربادی ایشان در روز قیامت برای ایشان حاصل میشود -
[۳۵] از این آیت الی (۶۰) باب سوم است در این شش دلایل نقلی است و این نمونه های عذاب برای تخویف است و نمونه های برکات است که آن هلاک کردن دشمنان حق است و این نیز برکات است - و شش زجر است ، و شش دلایل عقلی است و تسلیت و تشجیع به نبی صل اللّه وعلیه وسلم است به همراه شش آداب -
[۳۶،۳۵] در این دلیل نقلی از موسیٰ علیه السلام و هارون علیه السلام است مقصد این است که اللّه تعالٰی برای ایشان چهار قسم برکات داده بود (۱) کتاب (۲) وزیر (۳) به مکذبین به همراه رسالت فرستادن (۴) و مدد ایشان را کردن به هلاک کردن فرعونیان -