الَّذِي أَحَلَّنَا دَارَ الْمُقَامَةِ مِنْ فَضْلِهِ لَا يَمَسُّنَا فِيهَا نَصَبٌ وَلَا يَمَسُّنَا فِيهَا لُغُوبٌ ﴿۳۵﴾ وَالَّذِينَ كَفَرُوا لَهُمْ نَارُ جَهَنَّمَ لَا يُقْضَى عَلَيْهِمْ فَيَمُوتُوا وَلَا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ مِنْ عَذَابِهَا كَذَلِكَ نَجْزِي كُلَّ كَفُورٍ ﴿۳۶﴾ وَهُمْ يَصْطَرِخُونَ فِيهَا رَبَّنَا أَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ أَوَلَمْ نُعَمِّرْكُمْ مَا يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ وَجَاءَكُمُ النَّذِيرُ فَذُوقُوا فَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ نَصِيرٍ ﴿۳۷﴾ إِنَّ اللَّهَ عَالِمُ غَيْبِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿۳۸﴾

آن ذاتی که در آورد ما را به سرای اقامت از فضل خود نمیرسد ما را در آن هیچ رنجی و نرسد مارا در آن ماندگی ﴿۳۵﴾
و کسانی که کافر شدند ایشان راست آتش جهنم فیصله نمیشود بر ایشان (از مرگ) تا بمیرند و تخفیف کرده نمیشود از ایشان از عذاب آن چنین سزا میدهیم هر منکر را ﴿۳۶﴾
و ایشان فریاد کنند در آن ائ پروردگار ما بیرون آر ما را تا بکنیم عمل موافق سنت غیر از عملی که میکردیم (گفته خواهد شد) آیا عمر ندادیم شما را آنقدر که پند پذیر شود در آن آنکه پند پذیرد و آمده بود به شما ترساننده پس بچشید نیست ظالمان را هیچ مددگار ﴿۳۷﴾
هرآئينه اللّه تعالٰی داننده چیزهای پوشیده آسمانها و زمین است هرآئينه او داناست به سخنهای که در سینه مردمان است ﴿۳۸﴾

[۳۶] این تخویف اخروی برای منکرین به سه حالت است -
[۳۷] این نیز تخویف به ذکر چهار طریقه است (غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ) این لفظ دلیل است که ایشان به اعمال خود صالح میگفتند (ویحسبون انهم یخسنون صنعا) حالا برای ایشان اشکار شد که آن اعمال صالح نبود از این سبب این قید را گماشت (مَا يَتَذَكَّرُ فِيهِ) در حدیث بخاری است که اللّه تعالٰی برای کسی شصت سال عمر داده است هر بهانه او را زایل کرده است (النَّذِيرُ) مراد از این پیغمبر است یا کتاب اللّه است یا هر داعی حق است یا پیری (سفید شدن موها است) -
[۳۸] این باب سوم الی اخیر سوره است در این سه دلیل عقلی است و طلب دلیل از مشرکان است و زجر به اهل شرک است و در اخیر تخویف دنیوی تفصیلی است - در این (۳۸) دلیل عقلی یازدهم در باره علم غیب اللّه تعالٰی است - و در این اشاره به جواب مشرکین است یعنی اللّه تعالٰی عالم است به این سخن که اگر شما را به دنیا دوباره بازگرداند باز هم شما عمل صالح نمی کنید -