فَمَنْ أَظْلَمُ ۱۱۶۱ حٰمٓ السجدة

ذَلِكَ جَزَاءُ أَعْدَاءِ اللَّهِ النَّارُ لَهُمْ فِيهَا دَارُ الْخُلْدِ جَزَاءً بِمَا كَانُوا بِآيَاتِنَا يَجْحَدُونَ ﴿۲۸﴾ وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا رَبَّنَا أَرِنَا اللَّذَيْنِ أَضَلَّانَا مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ نَجْعَلْهُمَا تَحْتَ أَقْدَامِنَا لِيَكُونَا مِنَ الْأَسْفَلِينَ ﴿۲۹﴾ إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ ﴿۳۰﴾

این است جزای دشمنان اللّه تعالٰی آتش است ایشانراست در آن سرای جاویدان جزا داده میشود به سبب آنچه که از آیات ما انکار میکردند ﴿۲۸﴾
و گویند کافران ائ پروردگار ما نشانده ما را آن دو کسانی که گمراه ساختند ما را از جنیات و انسانان که بیندازنم آنها را زیر قدم های خود تا گردند از جمله ذلیلان ﴿۲۹﴾
به تحقیق آنهای که میگویند پروردگار ما اللّه تعالٰی است باز قائم ماندند (بر این گفتار) فرود می آیند بر ایشان ملائک که مترسید و غمگین مشوید و مژده بگیرید به آن جنتی که شما را به آن وعده داده میشد ﴿۳۰﴾

[۲۸] در این آیت تخویف به دو طریقه است یکی اینکه سزای ایشان آتش کامل است از سببی که النَّارُ، را معرفه برای کمال ذکر کرده است دوم اینکه این آتش برای آنها دارالخلد است و دو حکم را ذکر کرد یکی اینکه این مردمان دشمنان صریح اللّه تعالٰی اند دوم اینکه ایشان از آیات اللّه تعالٰی عناداً انکار میکنند -
[۲۹] در این آیت تخویف به یک طریقه است آن در اصل حسرت کردن است به تقلید کلانهای گمراهان و این اشاره به آیت گذشته (۲۵) است که برای ایشان در دنیا قرناء ناکاره اند و در آخرت برای آنها گمراه میگویند (لِيَكُونَا مِنَ الْأَسْفَلِينَ) یعنی چنانچه ایشان در دنیا ما را ذلیل کرده بودند و آنها بلند بر شانه های ما نشسته بودند پس ما میخواهیم که امروز آنها زیر ما و ذلیل شوند - لیکن این قول ایشان صرف به طریقه تمنا است و حال اینکه این انجام داده نمی شود -
[۳۰] چون حال مخالفین قرآن ذکر کرده شد حالا حال اهل قرآن را به طریقه بشارت ذکر میکند (قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ) این از سبب تاثیر قرآن عقیده ایشان ساخته شده است مراد این ایمان کامل و کمال توحید است یعنی خالق و مالک و مستحق پرستش و آفریننده چیزهای پرورش و قادر به بر آوردن همه حاجت ها ، اینجا رب است به همه صفات شامل است (ثُمَّ اسْتَقَامُوا) مراد از آن به توحید و ایمان قائم ماندن تا مرگ است و در تفسیر این قائم ماندن از ابوبکر رضی اللّه عنه نقل است که بر امر و نهی قائم باشد و مانند بزدلان یک طرف و طرف دیگر پنهان نمی شود و از عثمان رضی اللّه عنه نقل است که اخلاص هر عمل را برای اللّه تعالٰی میکند و از علی رضی اللّه عنه روایت است که همه فرایض را ادا میکند - و این بشارت را به هشت طریقه ذکر کرده است و به این کرامات اولیاء گفته میشود پس اشکار شد که تعریف ولی نیز همین است که ربنااللّه میگوید و صفت استقامت در آن موجود باشد- در این آیت بشارت را به چهار طریقه ذکر کرده است - این نزول در خواب نیز میباشد به همراه خواب های راستین و در وقت نزع میباشد و در وقت برخاستن از قبر و در حشر -

<< صفحه بعد صفحه قبل >>