وَالَّذِي قَالَ لِوَالِدَيْهِ أُفٍّ لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَيَقُولُ مَا هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ ﴿۱۷﴾ أُولَئِكَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ إِنَّهُمْ كَانُوا خَاسِرِينَ ﴿۱۸﴾ وَلِكُلٍّ دَرَجَاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَلِيُوَفِّيَهُمْ أَعْمَالَهُمْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ ﴿۱۹﴾

و آنکه گفت به پدر و مادر خود افسوس است بر هر دوی شما آیا میترسانید مرا که من باز بر آورده میشوم (از زمین) حال آنکه گذشته اند بسیار قرن ها پیش از من و آن هر دو فریاد میکردند به اللّه تعالٰی (در باره فرزند) هلاک خواهی شد ایمان بیار هرآئینه وعده اللّه تعالٰی راست است پس گوید نیست این مگر افسانه های (دروغ) نقل شده مردمان پیشینیان ﴿۱۷﴾
این کسان انانند که ثابت شد بر ایشان فیصله عذاب (داخل میشوند) در آن گروه هائیکه گذشته است پیش از ایشان از جن و انسانان به تحقیق ایشان کارهای تاوان میکردند ﴿۱۸﴾
و برای هرکه درجات است به سبب عمل های ایشان و تا پوره دهد اللّه تعالٰی ایشان را جزای اعمال ایشان و ایشان هیچ ظلم کرده نشوند ﴿۱۹﴾

[۱۷] این ذکر نوع دوم است نا فرمان مادر و پدر در مسئله بعث بعدالموت یعنی صرف ذکر کردن نافرمان مقصد نیست اگر چه این نیز گناه است بلکه آن نافرمان والدین مراد است که در عقیده اسلامی مخالفت مادر و پدر را میکند و این درجه کفر است (وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي) این دلیل منکر بعث است که پیش بسیار مردمان گذشته اند و تا حال یکی نیز دوباره آفریده نشده است و حال اینکه این دلیل ایشان باطل است از سببی که مدعا این نیست که حالا در دنیا مردم دوباره زنده میگردند بلکه زندگی دوباره بعداز فنا شدن این دنیا است (فَيَقُولُ مَا هَذَا) این طریقه دوم انکار منکر است لیکن در مردمان پیش نیز این سخن قیامت ذکر شده است لیکن افسانه های دروغین است -
[۱۸] این تخویف اخروی برای نوع دوم است (أُولَئِكَ) این دلیل است که این آیت پیش عام است خاص نیست به عبدلرحمن بن ابی بکر یا عبداللّه بن اُبیٔ مانند که مفسرین در سبب نزول ایشان را ذکر کرده اند و بیضاوی و بقاعی رد کرده است بر آن مفسرین که سبب نزول را عبدالرحمن بن ابی بکر قرار داده است (أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ) در این به متبوعین پیران و به ملایان گمراه اشاره است -
[۱۹] این تعلق به فریقین دارد به طریقه دفع کردن وهم - وهم این بود که در میان این هر دو فریق سبب فرق چه است؟ حاصل جواب این است که سبب فرق اعمال ایشان است یعنی اعمال مختلف اند از این سبب درجات و جزا مختلف است -