فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿۴۲﴾ هَذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِي يُكَذِّبُ بِهَا الْمُجْرِمُونَ ﴿۴۳﴾ يَطُوفُونَ بَيْنَهَا وَبَيْنَ حَمِيمٍ آنٍ ﴿۴۴﴾ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿۴۵﴾ وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ ﴿۴۶﴾ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿۴۷﴾ ذَوَاتَا أَفْنَانٍ ﴿۴۸﴾ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿۴۹﴾ فِيهِمَا عَيْنَانِ تَجْرِيَانِ ﴿۵۰﴾ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿۵۱﴾

پس از کدام یک احسانات پروردگار خود شما هر دو انکار میکنید ﴿۴۲﴾
این جهنم است آن جهنمی که انکار میکردند آنرا مجرمان ﴿۴۳﴾
می روند و می آیند ایشان در میان این و در میان آب جوشان بسیار سخت گرم ﴿۴۴﴾
پس از کدام یک احسانات پروردگار خود شما هر دو انکار میکنید ﴿۴۵﴾
و برای کسی که میترسد از پیش شدن به پروردگار خود باغهای قسما قسم است ﴿۴۶﴾
پس از کدام یک احسانات پروردگار خود شما هر دو انکار میکنید ﴿۴۷﴾
دارای شاخهای بسیار اند ﴿۴۸﴾
پس از کدام یک احسانات پروردگار خود شما هر دو انکار میکنید ﴿۴۹﴾
در آن چشمه های قسماقسم اند که جاری اند ﴿۵۰﴾
پس از کدام یک احسانات پروردگار خود شما هر دو انکار میکنید ﴿۵۱﴾

[۴۵،۴۴،۴۳] وقتیکه ذکر گرفتن مجرمان از سر و پاها شد حالا ذکر میکند محل انداختن ایشان که جهنم است (بَيْنَهَا وَبَيْنَ حَمِيمٍ) یعنی جهنم که طبقه آتش است و جای حمیم طبقه خوراک و نوشیدن است در میان این هر دو بسیار میروند می آیند یعنی از آب سیر نمی شوند پس بار بار میروند و راحت برای ایشان حاصل نمی شود -
[۴۷،۴۶] در این بشارت بعد از ذکر تخویف اخروی است و این همه نعمت های جنت را ذکر میکند - دو نوع جنت را ذکر میکند از سببی که مومنان خوف کننده از رب العزت دو نوع اند یکی السابقون دوم اصحاب الیمین و به همراه هر نوع جنت یازده یازده نعمت هارا ذکر کرده است (وَلِمَنْ خَافَ) این خوف به اطاعت کردن حاصل میگردد ادا کردن فرایض و اجتناب کردن از گناه و بسیار استغفار و توبه کردن - و لفظ مَن عام است به جن او انس هر دو شامل است و در این سوره هر دو مخاطب اند ابن کثیر ذکر میکند که این دلیل است که جنیات مومنان نیز به جنت داخل میشوند مانند انسانان (مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ) در این تثنیه مفسرین بسیار اقوال ذکر کرده اند لیکن بهتر این است که این تثنیه برای تکرار و کثرت است یعنی بسیار جنت ها است از یک نوع و از هریک جنت و از این سبب بعد ضمیر فیهن ذکر است و هر یک جنت به نعمت های بی شمار مشتمل است که لفظ الآءِ بر آن دلالت میکند -
[۴۹،۴۸] از این آیت صفات این جنت ها را ذکر میکند - این صفت اول است -
[۵۱،۵۰] در این صفت دوم را ذکر میکند به روایت حسن بصری یک چینه تسنیم و دیگر سلسبیل است یا اینجا تثنیه نیز برای تکثیر است -