عَمَّ ۱۵۰۴ اَلْمُطَفِّفِين
وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ ﴿۱﴾ الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُوا عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ ﴿۲﴾ وَإِذَا كَالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ ﴿۳﴾ أَلَا يَظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ ﴿۴﴾ لِيَوْمٍ عَظِيمٍ ﴿۵﴾ يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۶﴾
هلاکت است برای کم کنندگان ﴿۱﴾
آنانیکه چون میگیرند به پیمانه از مردم تمام میگیرند ﴿۲﴾
و چون پیمانه میکنند بایشان و یا وزن میکنند بایشان پس کمی میکنند ﴿۳﴾
آیا گمان نمی کنند این مردم که ایشان دوباره زنده کرده شوند ﴿۴﴾
برای روز بزرگ ﴿۵﴾
در روزیکه ایستاده شوند مردم به رب العالمین ﴿۶﴾
بهتر این است که این سوره در میان مکه و مدینه نازل شده است شاید از این سبب که بعضی قراء میگویند که این مکی است و بعضی قراء میگویند که این مدنی است -
ربط: این سوره با سوره پیش از چندین وجوه است وجه اول این است که در آن سوره زجربه اغترار بود و دراین سوره زجر به تطفیف است که نتیجه اغترار است ، وجه دوم این است که در آن سوره با یوم لاتملک اه، شان قیامت را ذکر کرد دراین سوره با یوم یقوم الناس لرب العالمین شان قیامت را بیان میکند -
دعویٰ این سوره: زجر بر تطفیف و عدم خوف از روز قیامت است - و ترغیب به آخرت در (۲۶) است - و از اسماء اللّه تعالٰی صرف رب العالمین ذکر است -
خلاصه سوره:
اول زجر است و تعریف تطفیف در سه آیات است - باز تخویف اخروی در سه آیات است باز تخویف برای ده احوال فجار ذکر کرده است الی (۱۷) باز برای بشارت ده احوال ابرار را ذکر کرده است الی (۲۸) باز برای مجرمان به پنج طریقه است الی (۳۳) باز بشارت برای مومنان در سه آیات است و مطففین را مسمیٰ کرده است به الفجار و المکذبین و الکفار و معتدی و اثیم -
[۱] تطفیف در اصل به نقصان کردن گفته میشود به چیز کم باز تطفیف به دو قسم است یکی تطفیف ظاهری که معروف است یعنی در تول و پیمانه نقصان کردن برای فریب دادن و این حرام است و آمدن (نفع) آن نیز حرام است اگر چه صاحب آن میگوید که این تجارت است - دوم تطفیف معنوی است چنانچه ذکر کرده است قرطبی که تطفیف به کیل و وزن و وضوء و نماز خواندن و سخن گفتن است -
[۳،۲] این تفسیر تطفیف به معنی مشهور است -
[۶،۵،۴] این زجر دیگر است با تخویف اخروی (يَقُومُ النَّاسُ) قیام همه مردم است لیکن در میان مومنان و کافران
در آسانی و سختی فرق است در حدیث صحیح آمده است که بر مومن چنین میگذرد مانند نماز فرض آن که در دنیا میکرد -