عَمَّ ۱۵۱۳ اَلْبُرُوْج
الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ ﴿۹﴾ إِنَّ الَّذِينَ فَتَنُوا الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَتُوبُوا فَلَهُمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَلَهُمْ عَذَابُ الْحَرِيقِ ﴿۱۰﴾ إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْكَبِيرُ ﴿۱۱﴾ إِنَّ بَطْشَ رَبِّكَ لَشَدِيدٌ ﴿۱۲﴾ إِنَّهُ هُوَ يُبْدِئُ وَيُعِيدُ ﴿۱۳﴾
چنان ذاتیست که او را است پادشاهی آسمانها و زمین و اللّه تعالٰی بر همه چیز حاضر و ناظر است ﴿۹﴾
هرآئينه آنهای که تکلیف داده اند مردان مومنان و زنان مومنه را باز توبه نکردند پس ایشان را است عذاب جهنم و ایشان را است عذاب آتش سوزاننده ﴿۱۰﴾
هرآئينه آنهای که ایمان آوردند و کردند کارهای نیکو ایشان را است جنت ها که میرود زیر آن نهرها (جویها) این کامیابی بزرگ است ﴿۱۱﴾
هرآئينه گرفتن پروردگارت البته بسیار سخت است ﴿۱۲﴾
هرآئينه او می آفریند بار اول و بار دوم ﴿۱۳﴾
[۱۰] این نیز تاکید دعویٰ سوره است و تخویف برای کسانی است که با موحدین مانند اصحاب اخدود معامله میکنند و آیت عام است - (ثُمَّ لَمْ يَتُوبُوا) اشاره است که به توبه کافر تمام گناهان بلکه حقوق بندگان نیز معاف میگردد و در لفظ ثُمَّ اشاره است که توبه را بعد به تاخیر کند به این شرط که پیش از غرغره باشد آن قبول میگردد (فَلَهُمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ) از سبب کفر و (وَلَهُمْ عَذَابُ الْحَرِيقِ) از سبب سوختاندن مومنان از سببی که جزاء از جنس عمل میباشد - و جمله دوم تفسیر اولی است یعنی عذاب جهنم با حریق میباشد یا عذاب اول به اقسام دیگر است و عذاب دوم با آتش است -
[۱۱] این بشارت برای مومنان است آنهای که در آیت گذشته مفتونینت (مظلومیت) آنها ذکر شد -
[۱۲] این تاکید دعوی سوره است یعنی اللّه تعالٰی ایشان را سخت عذاب میدهد از سببی که گرفت او بسیار سخت است -
[۱۶،۱۵،۱۴،۱۳] در این آیات ذکر صفات اللّه تعالٰی است برای تاکید دعویٰ سوره و این دلیل برای آیت پیش است که بطش رب بسیار سخت است از سببی که موصوف به این صفات است - (الْوَدُودُ) به معنی فاعل است یعنی محبت کننده با دوستان خود است یعنی بخشش نیز میکند و محبت نیز میکند - همچنین به معنی رحم کننده نیز می آید و به معنی مفعول نیز شده میتواند یعنی برای مومنان محبوب است (الْمَجِيدُ) با پیش (ضمه) است و صفت اللّه تعالٰی است و در قرائت دیگر با زیر است پس صفت عرش است و به معنی مجد در کرم و فضل کردن انتها کردن است (فَعَّالٌ لِمَا يُرِيدُ) صیغه مبالغه از سبب کثرت کارها است یا مبالغه اشاره است که برای اللّه تعالٰی هیچ یکی مانع نیست و این دلیل است که بر اللّه تعالٰی هیچ چیز واجب نیست و همه افعال بندگان مخلوق اللّه تعالٰی اند -