يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ ﴿۱۵۳﴾ وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَكِنْ لَا تَشْعُرُونَ ﴿۱۵۴﴾ وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ ﴿۱۵۵﴾

ای کسانی که ایمان آورده اید مدد خواهید به صبر و نماز هرآئینه اللّه تعالی با صابران است ﴿۱۵۳﴾
و مگوئید کسی را که کشته شده در راه اللّه تعالی که مردگانند بلکه زنده اند ارواح شان و لیکن شما نمیدانید (به زندگی آن ها) ﴿۱۵۴﴾
و هرآئینه میازمائیم شمارا به اندک چیزی از ترس و گرسنگی و کمی از مالها و جانها و میوه ها - و مژده ده صابران را ﴿۱۵۵﴾

[۱۵۳] در این آیت امر چهارم ذکر است که استعانت (کمک خواستن) است به صبر و نماز - که تفسیر آن در آیت (۴۵) گذشته است در آنجا خطاب به بنی اسرائیل بود به این سبب کبیرة برای آن گفته بود و در اینجا به مومنان خطاب است پس به مع الصابرین تسلی داد و از این معیت (همراهی) خاصه مراد است که آن کمک و نصرت الهیه مراد است و صبر شامل صلاة است از این سبب مع المصلین نه گفته است -
[۱۵۴] این آیت نازل شده است در رد آنهای که می گفتند در باره شهدای بدر که این مردم بی فایده زندگی و لذت های خویش را برباد کرده اند - در این آیت شان آنهای را بیان میکند که در این باره همان قدر محکم و صابر باشد که برای دین کشته شود و برای آن شهید گفته می شود این چنین در آیت (۱۲۹) ال عمران است - درحدیث شریف امده است (خلاصه آن این است) که رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم در تفسیر این آیت فرموده است - که ارواح آنها در شکم پرنده های سبز است و در جنت سیر می کنند و در حدیث دیگر آمده است احیاء فی الجنة در جنت زنده اند - مطلب این است که از این آیت برای شهداء زندگی برزخی ثابت است واین از زندگی دنیوی غیر و بالاتر است و این زندگی برای پیغمران بسیار بالاتر است - و این زندگی برای کافران هم است لیکن این برای عذاب است این به زندگی حساب نمی شود و زندگی برزخی مومنان و شهیدان و پیغمبران برای لذت و مزه جنت است ولی این زندگی حقیقی نیست بلکه حکمی و مجازی است دلیل بر این (لَا تَشْعُرُونَ) است و با زندگی حکمی دیدن و شنیدن لازم نیست - مراد از (أَمْوَاتٌ) مانند مرده های عام یا مانند این که روح آن نیز مرده باشد یا از لذتها محروم باشد ولی میت (مرده) گفتن برای آن جایز است - (بَلْ أَحْيَاءٌ) مراد از این یک نوع زندگی است که حیات برزخی به آن گفته می شود که از زندگی دنیوی به کلی جدا و این زندگی به حواس و عقل حاصل نمی شود بلکه به وحی ثابت است -
فایده: در این آیت سخن پنجم ذکر است که کسی برای دین اللّه تعالی شهید شود آن را حقیر فکر نه کنید -
[۱۵۵] سه نوع امتحانات ذکر شد ، خوف ، جوع و نقص و کامیابی آن به صبر است و این ابتلااُت تشریعی نیز است و تکوینی نیز است خوف تشریعی جهاد کردن ودعوت دادن به دشمنان است - جوع از مال حرام خویش را نگهداشتن و روزه گرفتن است - (وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ) از طریقه حرام تجارت و از ربوی (سود) ، رشوت وغیره خویش را نگه داشتن - ذکات و واجبات مالیه را ادا کردن - (وَالْأَنْفُسِ) شهادت در جهاد - (الثَّمَرَاتِ) عایدات تجارت و زراعت را در مصارف صحیح خرچ کردن - و تکوینی ترس از دشمنان و دیگر جانورهای زهردار ، گرسنگی ، که روزی پیدا نمی شود از سبب فقر ، و نقصان از سبب هلاک شدن مواشی و گم شدن آنها ، و نقصان نفس ها مردن ، و نقصان ثمرات قحط آمدن یا مردن اولاد اینها ابتلاآت تکوینیه اند -