يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلَالًا طَيِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ ﴿۱۶۸﴾ إِنَّمَا يَأْمُرُكُمْ بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاءِ وَأَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿۱۶۹﴾ وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا أَلْفَيْنَا عَلَيْهِ آبَاءَنَا أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ شَيْئًا وَلَا يَهْتَدُونَ ﴿۱۷۰﴾

ای مردمان بخورید (حلال بدانید) از آنچه در زمین است حلال پاکیزه و پیروی نکنید قدم های (طریقه های) شیطان را هرآئینه او شمارا دشمن اشکار است ﴿۱۶۸﴾
جز این نیست که حکم می کند به شما به وسوسه به سخن های بد و کارهای بد و آنکه بگوئید بر اللّه تعالیٰ آن سخن های که برآن دانش ندارید (به همراه دلیل) ﴿۱۶۹﴾
و وقتی که گفته شود به ایشان که متابعت کنید آنچه را که اللّه نازل کرده میگویند (نی) بلکه پیروی می کنیم آن طریقه را که یافته ایم بر آن پدران خویش را آیا (پیروی ایشان را می کنند) اگر چه بودند این پدران ایشان که نمیدانستند هیچ چیزی را از دین و نه راه یافته اند ﴿۱۷۰﴾

[۱۶۸] در آیت رد (شرک فعلی) تحریمات غیراللّه است - و ان این است که یک چیز را اللّه تعالیٰ حلال کرده باشد لیکن کسی به این سبب حرام می پندارد که اگر این را حلال کنم و فایده از آن بگیرم ، فلان ولی یا بزرگ برایم صدمه می رساند مانند در جاهلیت بحیره ، سایبه وغیره را ساخته بودند - یا مثل که حالا در پهلوی قبر بزرگ از شکار پرنده ها یا ماهی ها خود را نگه می دارند که برایم صدمه خواهد رسید همین گونه پیرهای باطل پرست بالای مرید های خود کالا پوشیدن یا غذاهای خوب را حرام کرده می باشند و این را ریاضت می گویند حکم این در شریعت این است که این چیز تا آن وقت حرام نیست که نذر غیراللّه نباشد و این عمل را کردن و قبول کردن شرک است مراد از (خُطُوَاتِ) تمام گناهان و بدعات است که به وسوسه شیطان پیدا می شود (كُلُوا) مراد از این واجب کردن خوراک نیست بلکه معنی آن این است که بر خود حرام نه گردانید -
[۱۶۹] این علت دشمنی شیطان است و تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ تعالیٰ (یعنی بر اللّه تعالیٰ دروغ ساختن) ریشه شرک و بدعت است (بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاءِ) فرق از چند وجوه است سوء گناهای قولی و فحشاء گناهای عملی است - و سوء آن است که به شرع بدی آن معلوم می شود و فحشاء آن است که به عقل نیز قباحت آن معلوم باشد و سوء آن گناه است که در آن حد نباشد و فحشاء آن گناه است که در آن حد مقرر باشد -
[۱۷۰] در این آیت رد است به دلیل گرفتن مشرکان اینها می گویند که ما طریقه بزرگان خویش را قبول داریم و بدون آنها دیگر طریقه ها را قبول نداریم و به این تقلید شرکی و مذموم گفته می شود - و تقلید جایز این است که سخن عالم و مهتدی (هدایت شده) را قبول می کند به این سبب که او سخن را با دلیل گفته است پس این در اصل تابعداری دلیل است - ولی وقتی که برایش معلوم گردد که این قول عالم خلاف نص صریح است ترک کردن آن واجب است و اگر ترک نه کند این تقلید شرکی است - در تفسیر بحرالعلوم و تفسیر ابن عطیه نوشته است که این آیت رد است به تقلید و مشرکان گرچه تقلید گمراهان را کرده اند لیکن تقلید امامان اگر بی دلیل باشد پس آن در ذیل آن داخل است (آبَاءَنَا) مراد از این علماء بزرگ اند و چنین در آیت (۱۰۴) سوره مایده و در آیت (۲۱) سوره لقمان و در آیت های (۲۲-۲۳) سوره زخرف آمده است -