سَيَقُولُ ۶۷ اَلٌبَقَرَة

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿۱۸۳﴾ أَيَّامًا مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ وَأَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿۱۸۴﴾ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿۱۸۵﴾

ای اهل ایمان فرض گردانیده شد بر شما روزه چنانچه فرض کرده شده به کسانیکه پیش از شما بودند تا پرهیزگار شوید ﴿۱۸۳﴾
روزه (بگیرید) چند روز شمار شده ، پس هرکه باشد از شما مریض یا در سفر باشد پس است (بر او) شمار آن از روز های دیگر و (لازم است) بر کسانیکه به بسیار تکلیف می گیرند روزه را فدیه است طعام یک مسکین ، پس هرکه به رغبت خود کرد نیکی را پس آن بهتر است اورا ، و روزه گرفتن تان بسیار مفید است شمارا اگر شما می دانید ﴿۱۸۴﴾
ماه رمضان آنست که آغاز شد در آن نازل شدن قرآن که راهنما است به همه مردمان و احکام اشکار است از هدایت (ازگذشته) و جدا کننده حق و باطل - پس هر که حاضر شد از شما در این ماه پس ضرور بگیرد روزه را و هر که بود مریض یا بود درسفر پس بر وی است شمار آن از روزهای دیگر ، میخواهد اللّه تعالیٰ به شما آسانی و نمی خواهد به شما تنگی و تا شما مکمل کنید شمار را و تا به بزرگی یاد کنید اللّه تعالیٰ را به طریقه که نشان داده شما را و تا شما شکر کنید ﴿۱۸۵﴾


[۱۸۳] در این آیت حکم سوم ، فرضیت روزه است و در این پنج احکام است در پنج آیت - حکم اول از فرض شدن روزه است مانند گذشتگان و فایده آن تقوی است (الصِّيَامُ) مصدر است روزه گرفتن - قول دیگر این است که جمع صوم است ومراد از آن روزه گرفتن سه روز ایام بیض (سیزدهم ، چهاردهم و پانزدهم) است و این قبلاً فرض بود بعداً منسوخ شد به روزه گرفتن ماه رمضان -
[۱۸۴] در این حکم دوم برای عذر از گرفتن روزه و حکم فدیه است (أَيَّامًا مَعْدُودَاتٍ) در این ترغیب است برای گرفتن روزه که این چند روز کم است زیرا یک ماه روزه به نسبت تمام سال کم است (يُطِيقُونَهُ) یک مطلب آیت این است که با وجود داشتن قدرت روزه ، روزه را نمی گیرد و فدیه می دهد ، این حکم منسوخ شده است به آیت بعدی و مراد دیگر آیت این است که پیرسالی زیاد و مرض همیشگی که طاقت گرفتن روزه را ندارند بر آنها فدیه لازم است پس برای يُطِيقُونَهُ سه تفسیر است (۱) لا در آن پنهان است (۲) معنی است یعنی طاقت گرفتن روزه را ندارد (۳) طاقت در آن وقت استعمال می شود که تحمل روزه را ندارد مگر به بسیار سختی و در آیت معنی دیگر نیز است (فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا) یعنی در گرفتن روزه و دادن فدیه اخلاص و خوشحالی به کار است (وَأَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ) به توجیه اول روزه گرفتن از فدیه دادن بهتر است و به توجیه دوم در گرفتن روزه (فی نفسهِ) بسیار فواید است -
[۱۸۵] در این آیت حکم سوم ماه روزه است و حکمت های قضای آن - چهار سخن است یکی آن معاف کردن از سبب عذر ، دوم به عقب انداختن روزه سوم بعد قضا آوردن برابر آن چهارم این حکم اللّه تعالیٰ را قبول کردن و برای این چهار حکمت را به ترتیب بیان کرد برای اول (يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ) و برای دوم (لَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ) و برای سوم (لِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ) و برای چهارم (لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ) (الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ) نزول شروع شده است در آن در لیلة القدر ، قول دیگر این است که تمام قرآن از لوح محفوظ به آسمان دنیا در یک شب نازل شده است (وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى) من به معنی لام است یا من خودش معنی است و مراد از الهدی هدایت پیشین است که در کتاب های قبلی موجود بود و از (هُدًى لِلنَّاسِ) هدایت قرآن مراد است -