حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَى وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ ﴿۲۳۸﴾ فَإِنْ خِفْتُمْ فَرِجَالًا أَوْ رُكْبَانًا فَإِذَا أَمِنْتُمْ فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَمَا عَلَّمَكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ ﴿۲۳۹﴾ وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا وَصِيَّةً لِأَزْوَاجِهِمْ مَتَاعًا إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْرَاجٍ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِي مَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ مِنْ مَعْرُوفٍ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿۲۴۰﴾ وَلِلْمُطَلَّقَاتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ ﴿۲۴۱﴾
مواظبت کنید بر همه نمازها و برنماز میانه (پسندیده) و بایستید به اللّه تعالیٰ فرمان بردارندگان ﴿۲۳۸﴾
پس اگر ترسیدید از کسی پس (نماز بخوانید) پیاده یا سواره پس وقتیکه ایمن شوید پس یاد کنید اللّه تعالیٰ را چنانچه آموخته است شمارا اللّه تعالیٰ آنچه را نمی دانستید ﴿۲۳۹﴾
و کسانیکه می میرند از شما و میگذارند زنان را (پس وصیت کنند) وصیت کردن برای زنان شان دادن نفقه تا یک سال نباشد بیرون کردن از خانه (از خانه شوهر) پس اگر بیرون شوند ایشان بعد (از عدت واجب) پس نیست هیچ گناهی بر شما در آن کاری که می کنند ایشان در باره نفس های خویش کار نیک و اللّه تعالیٰ غالب با حکمت است ﴿۲۴۰﴾
و برای زنان طلاق داده شده دادن سامان است مطابق عرف لازم است بر پرهیزگاران ﴿۲۴۱﴾
[۲۳۸] این حکم شانزدهم حفاظت نماز است - اشاره به این است که انتظام خانوادگی بغیر نماز ساخته نمی شود و همین گونه اشاره به این است که در اشتغال مسائل زنها و احکام فقهی از نماز غافل نه گردید - در اکثر روایات آمده است که نماز وسطیٰ نماز دیگر است - و مراد از محافظت هر نماز را در وقت شرعی آن آداکردن و که فرایض و واجبات مکمل ادا شود خشوع و سنن و مستحبات نیز ادا شود - (وَقُومُوا لِلَّهِ) این دلیل است که قیام رکن نماز است (قَانِتِينَ) قنوت اکثر به معنی طاعت می آید یا مراد از آن سکوت است از سخن های دنیوی -
[۲۳۹] در این حکم نماز است در وقت شدت خوف (ترس) که از سبب خوف یکجاه قیام کرده نمی توانند (فَرِجَالًا أَوْ رُكْبَانًا) پیاده روان باشد یا بالای سواری سوار باشد و رکوع و سجده را به اشاره می کند (عَلَّمَكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ) مراد از این آن طریقه نماز است که در قرآن کریم اجمالی (کوتاه) و در احادیث تفصیلی ذکر شده است -
[۲۴۰] این حکم هفدهم است برای عدت همسر شوهر فوت شده به طریقه احسان (نیکی) و قبل از این در آیت (۲۳۴) عدت واجب بیان شده است و در این آیت عدت احسانی ذکر شده است پس منسوخیت نیست (مَتَاعًا) این به نفقه و سکونت هردو شامل است (فَإِنْ خَرَجْنَ) یعنی بعد از عدت واجب (چهار ماه و ده روز) که به میل خود از خانه بیرون شود سال را تکمیل نه می کند (مَعْرُوفٍ) نکاح کردن باشد یا کسب حلال باشد یا برای ملاقات پدر و مادر می براید -
[۲۴۱] این حکم هیجدهم است برای مطلقات عام این متعه مستحب یا واجب است به اختلاف علماء - واین مَتَاعٌ به نفقه ، سکنیٰ ، یک جوره لباس و چادر وغیره شامل است (بِالْمَعْرُوفِ) مطابق به عرف (الْمُتَّقِينَ) مراد از این از شرک نگه شونده یعنی مسلمان است - در آیت (۲۳۶) متعه بالاتفاق بالای شوهر واجب است و در اجرا کردن عمل واجب به احسان (اخلاص) ضرورت است و در این آیت در وجوب متعه اختلاف است پس برای ادا کردن آن به تقویٰ (احتیاط) ضرورت است -