قُلْ صَدَقَ اللَّهُ فَاتَّبِعُوا مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ﴿۹۵﴾ إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ ﴿۹۶﴾ فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ ﴿۹۷﴾ قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ شَهِيدٌ عَلَى مَا تَعْمَلُونَ ﴿۹۸﴾

بگو راست گفت اللّه تعالی پس پیروی کنید دین ابراهیم علیه السلام را که موحد محکم بود و نه بود از مشرکان ﴿۹۵﴾
هرآئينه خانه نخست که مقرر شده به مردم به تحقیق آنست که در مکه معظمه است پر از برکت است و هدایت مر عالمیان را ﴿۹۶﴾
در آنست نشانه های روشن (از قدرت اللّه تعالی) یکی از آن مقام ابراهیم علیه السلام است و هرکه درآید آنجا باشد ایمن و مر اللّه تعالی راست حق بر مردم حج کردن بیت اللّه (فرض است) بر هرکه توان دارد (رفتن) به راه آن و هرکه کافر شود (به انکار کردن از حج) پس هرآئينه اللّّه تعالی بی نیاز است از همه مردمان ﴿۹۷﴾
بگو ای اهل کتاب: چرا کافر میشوید به آیت های اللّه تعالی و اللّّه تعالی آگاه است به اعمال که میکنید ﴿۹۸﴾

[۹۵] در این آیت رد دیگر بر یهود معترضین است که در دین ابراهیم علیه السلام شرک نیست و شما مشرکین هستید و دعویٰ دین ابراهیم علیه السلام را می کنید -
[۹۶] در آیت قباحت چهاردهم آنها را ذکر می کند ، و جواب سوال است سوال این است آنها می گقتند ما از شما برگزیده هستیم زیرا قبله ما از قبله شما پیش است؟ جواب داده شد که این دلیل غلط است (بَكَّةَ) به مسجد حرام گفته می شود و مکه به همه شهر گفته می شود (مُبَارَكًا) مبارک به این سبب است که عبادت کم در آن پاداش زیاد دارد یک نماز مسجد حرام به یک لک پاداش دارد و برکات دنیوی نیز در آن است - (هُدًى) هدایت از این سبب است که قبله همه مخلوقات پیش و بعد و نیز مرکز هدایت است (وُضِعَ) مراد از آن قراردادن برای عبادت است (لِلنَّاسِ) دلیل است که کعبه قبله همه مردم بود به جز از نبی صل اللّه وعلیه وسلم که شانزده یا هفده ماه قبله آن بیت المقدس بود و بعد منسوخ گردید -
[۹۷] (آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ) حجر اسود ، ملتزم ، رکن یمانی ، آب زمزم ، نزول آنوار الهیه ، اطمینان دلها به دیدن ان ،‌این همه آیات بینات است (كَانَ آمِنًا) یک مراد این است که کسی به ایمان داخل بیت اللّه شد پس از عذاب اللّه تعالی در امان خواهد بود ، مراد دیگر این است که کسی به بیت اللّه داخل شد او شرعاً در امان است بی عزتی کردن و قتل کردن ان گناه بزرگ است (وَلِلَّهِ) این را از سبب فرمود که مشرکین حج را برای ریاء و احترام معبودان خود می کردند (مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ) مبتداء آن پنهان است یعنی یکی از آن مقام ابراهیم است ان یک سنگی است که ابراهیم علیه السلام در وقت آباد کردن کعبه بالای آن ایستاده می شد - یا مراد از آن جای ایستاده شدن ابراهیم علیه السلام است برای ادای نماز و دعا کردن لذا در آن مسجد حرام ، صفا مروه ، منیٰ ، مزدلفه همه داخل است (مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا) مراد از آن توشه و زاد سفر حج و کرایه سواری زیادتی از ضروریات خانه و اهل و عیال است (وَمَنْ كَفَرَ) کسی که از فرضیت حج انکار می کند پس او کافر است -
[۹۸] این تنبیه برای اهل کتاب است ومراد از کفر نه کردن عمل است و مراد از آیات در اینجا قرآن کریم است -