الَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِلَّهِ وَالرَّسُولِ مِنْ بَعْدِ مَا أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَاتَّقَوْا أَجْرٌ عَظِيمٌ ﴿۱۷۲﴾ الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ ﴿۱۷۳﴾ فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ وَاتَّبَعُوا رِضْوَانَ اللَّهِ وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَظِيمٍ ﴿۱۷۴﴾ إِنَّمَا ذَلِكُمُ الشَّيْطَانُ يُخَوِّفُ أَوْلِيَاءَهُ فَلَا تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۱۷۵﴾
کسانیکه قبول کردند حکم اللّه و رسول را بعد از آنکه رسید ایشان را زخم ، به کسانیکه عمل نیک کردند از ایشان و پرهیزگاری کردند ثواب بزرگ است ﴿۱۷۲﴾
آن کسانیکه که گفتند برای ایشان مردم (جاسوس) هرآئينه مردمان کفار جمع کردند برای مقابله شما (لشکر بسیار) پس بترسید از ایشان پس زیاد کرد ایمان ایشان را - و گفتند: کافیست مارا اللّه تعالی و بهترین کارساز است ﴿۱۷۳﴾
پس باز گشتند به نعمتی از اللّه تعالی و به فضل او نه رسید ایشان را هیچ تکلیفی و پیروی کردند رضای اللّه تعالی را و اللّّه تعالی صاحب فضل بزرگ است ﴿۱۷۴﴾
جز این نیست که این (جاسوس) شیطان است می ترساند شمارا از همراهان خویش پس مترسید از ایشان و بترسید از من زیرا که مومنان هستید ﴿۱۷۵﴾
[۱۷۲] بعد از احد ابوسفیان (که کلان لشکر مشرکین بود) به مقام حمراءالاسد رسید ، پس در آنجا برای همراهان خود گفت که از بیخ برکندن این مسلمانان به کار بود برای این دوباره رفتن ضروری است - ولی در دل اینها ترس آمد پس دوباره نه رفتند ولی جاسوس را برای ترساندن مسلمانان به مدینه فرستاد - نبی صل اللّه وعلیه وسلم که خبر شد او برای مومنان دوباره اعلان جهاد کرد پس آنها باوجود زخم ها لبیک گفتند و به آنجا (مقام حمراءالاسد) رسید ، مشرکان فرار کرده بودند ایشان به بسیار فایده ها و پاداش ها برگشتند برای این مورخین بدر ثانیه نیز گفته اند و در این آیت بشارت برای مجاهدین و عظمت شان صحابه کرام است (مِنْهُمْ) این مِِن بیانی است زیرا که این صحابه کرام همه به احسان تقویٰ موصوف بودند -
[۱۷۳] این تبلیغات دروغین جاسوس مشرکین بود بالای صحابه کرام هیچ ترس نه آمد و (حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ) گفتند - و این کلمه را ابراهیم علیه السلام وقتی گفته بود که در آتش انداخته می شد ، این کلمه نجات است و کلمه توحید است (النَّاسَ) مراد از این جاسوس است (إِنَّ النَّاسَ) مراد از این مشرکین مکه است (فَزَادَهُمْ إِيمَانًا) این دلیل است که در ایمان افزونی می آید اگر نفس ایمان باشد و یا اعمال باشد -
[۱۷۴] نعمت اللّّه تعالی پاداش جهاد است ، و فضل اینکه در تجارت بسیار نفع کردند -
[۱۷۵] (يُخَوِّفُ أَوْلِيَاءَهُ) معنی اول این است می ترساند شمارا از دوستان خود و معنی دوم این است می ترساند همراهان خود را یعنی منافقین را (وَخَافُونِ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ) این خوف که بر خوف شیطانی غالب باشد و جهاد می نماید این خوف از نفس ایمان است -