وَلَكُمْ نِصْفُ مَا تَرَكَ أَزْوَاجُكُمْ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُنَّ وَلَدٌ فَإِنْ كَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَكُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْنَ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِينَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ وَلَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَكُمْ وَلَدٌ فَإِنْ كَانَ لَكُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَكْتُمْ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ تُوصُونَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ وَإِنْ كَانَ رَجُلٌ يُورَثُ كَلَالَةً أَوِ امْرَأَةٌ وَلَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ فَإِنْ كَانُوا أَكْثَرَ مِنْ ذَلِكَ فَهُمْ شُرَكَاءُ فِي الثُّلُثِ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصَى بِهَا أَوْ دَيْنٍ غَيْرَ مُضَارٍّ وَصِيَّةً مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَلِيمٌ ﴿۱۲﴾ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴿۱۳﴾ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا وَلَهُ عَذَابٌ مُهِينٌ ﴿۱۴﴾
و شماراست نیم مالی که گذاشته زنان شما اگر نباشد او را هیچ فرزندی و اگر باشد ایشان را فرزندی پس برای شماست یک چهارم از مالی که گذاشته اند پس از ادا کردن وصیت وصیتی که کرده باشند به آن و ادا کردن قرض و زنان راست یک چهارم از آنچه گذاشتید اگر نباشد برای شما فرزندی ، پس اگر باشد شمارا فرزندی ، پس زنان راست یک هشتم از آنچه گذاشته اید بعد از اداکردن وصیت وصیتی که کرده باشید به آن و ادا کردن قرض - اگر باشد مردی که از وی میراث می برد کلاله یا زنانه این چنین باشد و او راست برادر یا خواهر (صرف از مادر) پس هریک از دو راست یک ششم پس اگر باشند بیشتر از این پس ایشان راست حصه برابر در یک سوم بعد از اداکردن وصیت وصیتی که شده باشد به آن و ادا کردن قرض - بغیر آنکه ضرر رساننده باشد (به وصیت خویش) این حکم قوی است از جانب اللّه تعالی و اللّه تعالی برهمه چیز داناست بردبار است ﴿۱۲﴾
این (حکم ها) حدود اللّه تعالی است ، و هرکه اطاعت کند اللّه تعالی را و رسولش را می درآرد آنرا اللّه تعالی در جنت های که میرود از زیر آن جویها همیشه اند در آن و این است کامیابی بزرگ ﴿۱۳﴾
و هر کسی که نافرمانی کند اللّه تعالی و رسولش را و تجاوز کند از حدود او می آندازد در آتش جاویدان در آن و مر اوراست عذاب ذلت آور ﴿۱۴﴾
[۱۲] در این آیت میراث زوجیت زن است متعلق به شوهر چهار مسئله است و متعلق به کلاله پنج مسئله است (كَلَالَةً) برای آن کسی می گویند که پدر و پدر کلان آن نباشد ودر فرزندان آن نیز مرد نباشد از هر دو طرف عاجز باشد زور ندارد از این سبب برایش کلاله گفته می شود (أَخٌ أَوْ أُخْتٌ) برادران و خواهران سه نوع اند (۱) آن که در پدر و مادر شریک باشند به آن اعیانی گفته می شود (۲) که در پدر شریک باشند و مادران ایشان جدا جدا باشند به آن علاتی گفته می شود (۳) که در مادر شریک باشند و پدران آنها جدا جدا باشند به آن اخیافی گفته می شود در این آیت مراد از برادر و خواهر اخیافی است قول عبداللّه بن مسعود رضی اللّه عنه در این شاهد است چون خویشاوندی شان صرف از سبب زن است زیرا با میراث زوجیت یکجا ذکر کرد و در این میراث سهم زن و مرد برابر است (غَيْرَ مُضَارٍّ) یعنی وصیت از حصه سوم مال زیاد نه کند همچنان اگر وارثان غریبان باشند پس وصیت نه کند برای آن ضرر گفته می شود -
[۱۳] برای تاکید حکم میراث برای قبول کنندگان بشارت (مژده) ذکر کرد و برای قبول نه کنندگان ترس عقاب اخروی ذکر کرد برای احکام الهیه حدود از سببی گفته می شود که در آن زیادتی و کم کردن منع است اولی فعل بدعت است و دومی فعل فسق است - (وَرَسُولَهُ) در این اشاره است که دیگر احکام میراث را از احادیث گرفتن ضروری است -
[۱۴] این آیت در باره حکم منکرین میراث است و منکر کافر می باشد - و برای آنها تخویف اخروی است از این سبب همیشه بودن عذاب جهنم را ذکر کرده است و صرف منع کننده تقسیم میراث گنهگار است به گناه کبیره و لیکن کافر نیست -