مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلَّا مَا أَمَرْتَنِي بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمْ وَكُنْتُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا مَا دُمْتُ فِيهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنْتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ وَأَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ ﴿۱۱۷﴾

نگفته ام به ایشان مگر آنچه حکم کرده بودی به من (بیان آنرا) که خاص بپرستید اللّه تعالٰی را که پرودگار من و پروردگار شماست و بودم بر ایشان اگاه مادامیکه در میان ایشان بودم باز وقتیکه تو مرا برگرفتی پس بودی تو خاص نگهبان بر ایشان (در هرحال) و تو بر همه چیز حاظر و ناظری ﴿۱۱۷﴾

[۱۱۷] این نیز جواب آن سوال است (أَأَنْتَ قُلْتَ) به طریقه ادب (أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ) ان تفسیر مامور به است و در این تفسیر الوهیت و ربوبیت هر دو ذکر است - پس اشکار شد که این اخبار عسییٰ علیه السلام به کلی راست است هیچ احتمال دروغ در آن نیست (وَكُنْتُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا مَا دُمْتُ فِيهِمْ) در این ذکر برائت عیسیٰ علیه السلام است از آن اعمالی که نصارا بعد از آن بوجود آورده اند و (مادمت فیهم) عام است از مادمت حیا اشاره است که بعضی حصه از زندگی خود را در آسمان سپری کرده است علم اعمال آنوقت نصارا نیز با او نیست اگر زنده بود ولی دور بود و هیچ اسباب آن نبود - (فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنْتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ) دراینجا توفی به معنی عام آن است یعنی گرفتن یک چیز به صورت کامل آن یک چیز است اگر روح و بدن آنرا یکجاه گرفته باشد در هنگام رفع عیسیٰ علیه السلام به آسمان و اگر با گرفتن روح بود که مرگ است بعد از نزول آن به زمین در زمانه آخر که به احادیث متواتر ثابت است - الرقیب ، محافطت کننده عالم بر احوال و اعمال آنها (وَأَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ ) در کل شیٔ اقوال و اعمال عیسیٰ علیه السلام و قوم آن و هر مطیع و هر عاصی داخل است -
فایده: امام بخاری در تفسیر سوره مائده و همچنان مسلم در باب فناء الدنیا و بیان الحشر حدیث مرفوع را به روایت ابن عباس رضی اللّه وعنه آورده است که در آن این حصه است که در میدان قیامت چند کسانی از امت من آورده خواهد شد و به طرف چپ (جهنم) روان کرده خواهند شد من خواهم گفت ائ پروردگار ایشان با من همراهی کرده بودند پس برایش گفته خواهد شد (انک لاتدری ما احدثو بعدک) (یقیناً به تو اگاهی نیست که آنها بعد ار تو چه را پدید آوردند) پس من خواهم گفت چنانچه دیگر بنده صالح گفته است کنت علیهم شهیدا ما دمت فیهم الایة - پس این حدیث دلیل صریح است که نبی ما صل اللّه وعلیه وسلم نیز بعد از وفات از احوال و اعمال ما علم ندارد و احادیث عرض الاعمال صحیح ثابت نیست (سوال) از این حدیث مرزای قادیانی ملعون استدلال کرده است که عیسیٰ علیه السلام وفات شده است و در این آیت فلما توفیتنی به معنی مرگ است وجه استدلال آن است که نبی ما نیز این آیت را در مثال خود پیش میکند و نبی ما که وفات شده است بعد از وفات به امت علم ندارد پس اشکار شد که در اینجا در توفیتنی مراد مرگ است؟ (جواب(۱)) عامه مفسرین معنی توفیتنی را به رفع کرده اند (جواب(۲)) اگر در اینجا توفیتنی به معنی مرگ شود باز هم اشکال نمی آید از سببی که این کلام عیسیٰ علیه السلام در قیامت است و پیش از قیامت برآن مرگ آمدنی است بعد از نزول پس به این نفی رفع از آن لازم نمی گردد -