إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُكَ وَإِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۱۱۸﴾ قَالَ اللَّهُ هَذَا يَوْمُ يَنْفَعُ الصَّادِقِينَ صِدْقُهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴿۱۱۹﴾ لِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا فِيهِنَّ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۱۲۰﴾

اگر عذاب کنی ایشانرا پس هرآئینه ایشان بندگان تو اند و اگر بیامرزی ایشانرا پس هرآئينه توی غالب با حکمت ﴿۱۱۸﴾
گوید اللّّه تعالی این روزیست که نفع کند راست گویان را راستی ایشان (در دنیا) برای ایشان است جنت ها میرود زیر آن جوی ها همیشه می باشند در آن همیشه ،راضی است اللّه تعالی از ایشان وایشان راضی اند از او این است کامیابی بزرگ ﴿۱۱۹﴾
خاص اللّه راست پادشاهی آسمانها و زمین و آنچه در آنهاست و او بر همه چیز تواناست ﴿۱۲۰﴾

[۱۱۸] این نیز قول عیسیٰ علیه السلام است پس بنا بر قول سدی و قطرب این قول در دنیا بود پس معنی اینست (إِنْ تُعَذِّبْهُمْ) اگر تو آنها را بر کفر باقی بمانی و باز در آخرت عذاب کنی پس بر تو اعتراض نیست زیرا که (فَإِنَّهُمْ عِبَادُكَ) و (وَإِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ) یعنی توفیق توبه بدهی پس آمرزش از سبب توبه کنی پس تو از آن عاجز نیستی زیرا که (فَإِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ) چون پیش ثابت شد که قول سدی ضعیف است پس بنابر جمهور مفسرین این در آخرت است - (سوال) پس چون کفر و شرک و دروغ این نصارا ثابت شد پس برای آنها چگونه سفارش میکند ؟ (جواب) ابن کثیر و خازن وغیره گفته اند که این سفارش کردن نیست بلکه تفویض (سپاریدن) است به مشیت و اراده اللّه تعالی و برائت عیسیٰ علیه السلام از نصارا است و دلیل اینست که بعد از تغفر ، غفورالرحیم نگفته است زیرا که مقصد طلب مغفرت نیست -
[۱۱۹] این بشارت است متعلق به حال عیسیٰ علیه السلام (هَذَا يَوْمُ) مراد از آن روز قیامت است تخصیص آنرا از سببی کرد که در این جزای کامل داده می شود (يَنْفَعُ الصَّادِقِينَ صِدْقُهُمْ) مراد از این راست گفتن وکردار ایشان در دنیا است زیرا که دنیا جای عمل است پس مراد از الصادقین آن کسانی اند که همیشه راست گفته باشند که اول درآن توحید است از این سبب ابن کثیر گفته است الصادقین ، الموحدین اند و دعوت کننده حق اند - که اول در آن انبیاء علیه السلام داخل اند و مراد از نفع پاداش اخروی است یا مراد از صدق ، صدق در آخرت است چنانچه بیان کردن عیسیٰ علیه السلام (در آخرت) ذکر شد لیکن این صدق موافق به صدق دنیا است پس مراد از نفع اینست که از موأخذه و ملامتی مردم نجات یابد و پاداش حاصل خواهد کرد - و آنچه صدق ابلیس است در روز قیامت چنانچه در آیت (۲۲) سوره ابراهیم است پس آن صدق دنیا موافق به عمل آن نبود زیرا برایش فایده نمی دهد (لَهُمْ جَنَّاتٌ) این بیان نفع است ازاین سبب عطف را ذکر نکرده است (رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ) ازسبب طاعت و راست گفتن آنها در دنیا (وَرَضُوا عَنْهُ) آنها در دنیا رضا را به قضا اللّّه تعالی کرده بودند لهذا در آخرت از سبب رضا نعمت های بسیار از جانب اللّّه تعالی است -
[۱۲۰] این اختتام سوره است به دعویٰ توحید برای رد نصارا پس اشاره است که برای عیسیٰ علیه السلام و مادر او ملک و توانای هر چیز نیست پس ایشان الٰه شده نمی توانند ( لَهُمْ جَنَّاتٌ) این چیز ها را که میدهد حاصل جواب اینست این کار وقدرت اللّه تعالی است (مَا فِيهِنَّ) آن مخلوقاتی که در آسمانها و زمین اند ملائیک ، انسان ها ، جنیات ، حیوانات ، نباتات و جمادات وِغیره -