وَإِذَا سَمِعُوا ۲۶۲ الأنعام
وَلَوْ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ كِتَابًا فِي قِرْطَاسٍ فَلَمَسُوهُ بِأَيْدِيهِمْ لَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ ﴿۷﴾ وَقَالُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ وَلَوْ أَنْزَلْنَا مَلَكًا لَقُضِيَ الْأَمْرُ ثُمَّ لَا يُنْظَرُونَ ﴿۸﴾ وَلَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَكًا لَجَعَلْنَاهُ رَجُلًا وَلَلَبَسْنَا عَلَيْهِمْ مَا يَلْبِسُونَ ﴿۹﴾ وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ فَحَاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا مِنْهُمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ ﴿۱۰﴾
و اگرنازل میکردیم بر تو همه کتاب را (پیچیده شده) در کاغذها پس لمس میکردند به دست های خود هرآئینه میگفتند کافران نیست این مگر جادوی روشن ﴿۷﴾
و گفتند: چرا نازل نمیشود بر او ملک؟ و اگر نازل می کردیم ملک البته فیصله میشد کار آنها باز مهلتی داده نمیشد ﴿۸﴾
و اگر می گردانیدیم رسول ملک را پس هرآئینه می گردانیدیم اورا مرد (در صورت) و هر آئینه مشتبه میکردیم بر ایشان آنچه حالا اشتباه میکنند ﴿۹﴾
و یقیناً تمسخر شده به بسیار رسولان پیش از تو پس احاطه کرد آن کسانی را که تمسخر میکردند از آنها (عذاب) آن چیزی که به آن استهزاء میکردند ﴿۱۰﴾
[۷] این جواب سه سوال است سوال اول یکباره کتاب بیاور جواب آن در آیت (۷) است (فِي قِرْطَاسٍ) به کاغذ نوشته شده قرطاس گفته میشود (كِتَابًا) به معنی مکتوب است یا مراد کتاب است و تقدیر اینست ملفوفا (پیچیده شده) سوال: فرء وه باعینهم را چرا ذکر نکرد؟ (جواب) سمعانی گفته است که لمس بسیار ابلغ است در حصول علم زیرا که به مرئی (دیدن) سحر می آید و با ملموس سحر نمی آید دیگر اینکه که لمس برای کوران نیز شامل است -
[۸] این سوال دوم است که ملک بر آن چرا نمی آید که به همراه آن ترس دهنده شود چنانچه در آیت (۷) سوره فرقان است پس جواب آن داده شد (لَقُضِيَ الْأَمْرُ) مراد از آن نزول عذاب است چنانچه در سوره فرقان (۲۲) و سوره حجر (۸) است -
[۹] این جواب سوال سوم است آن اینکه بجای رسول (بشر) ملک چرا نمی آید؟ جواب داده شد که او ضرور به صورت ملک می آید پس بر شما باز اشتباه می آید سبب اینست که احسان اللّه تعالی است که از هر نوع مخلوق رسول او را می فرستد برای اینکه از او فایده کامل حاصل کنید (وَلَلَبَسْنَا) یعنی حالا در اشتباه اند از رسول که بشر است باز هم در این اشتباه خواهند بود -
[۱۰] این تسلی به نبی صل اللّه وعلیه وسلم است و مراد از این استهزاء سوال های است که بیان شد و به امثال آن دیگر - و با استهزاء تمسخر لازمی است زیرا سخر را بعد از آن ذکر کرد از سببی که در استهزاء معنی تحقیر شدن است (فَحَاقَ) به معنی نزل ، حَلَّ و احاط آمده است -