وَإِذَا سَمِعُوا ۲۶۹ الأنعام

وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَلَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿۳۲﴾ قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَيَحْزُنُكَ الَّذِي يَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لَا يُكَذِّبُونَكَ وَلَكِنَّ الظَّالِمِينَ بِآيَاتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ ﴿۳۳﴾ وَلَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ فَصَبَرُوا عَلَى مَا كُذِّبُوا وَأُوذُوا حَتَّى أَتَاهُمْ نَصْرُنَا وَلَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِ اللَّهِ وَلَقَدْ جَاءَكَ مِنْ نَبَإِ الْمُرْسَلِينَ ﴿۳۴﴾

و نیست زندگانی دنیوی مگر بازیچه و سرگرمی است و هرآئینه دار آخرت بهتر است برای کسانیکه نجات می یابند (از شرک) آیا پس عقل ندارید ﴿۳۲﴾
به تحقیق ما میدانیم بدرستیکه که ترا اندوهگین می گرداند آن سخنی که ایشان میگویند پس بدرستیکه ایشان تکذیب نمیکنند ترا و لیکن این ظالمان آیات اللّه تعالٰی را انکار میکنند ﴿۳۳﴾
و یقیناً تکذیب شده اند بسیار رسولان پیش ازتو پس صبر کردند بر آنچه تکذیب شدند و بد گفته شدند تا آنکه بیامد ایشان را نصرت ما و نیست هیچ تغیر دهنده مر سخنان (وعده امداد) اللّه تعالٰی را و یقیناُ آمده به تو بعضی اخبار پیامبران ﴿۳۴﴾

[۳۲] این تزهید فی الدنیا است بی رغبتی از دنیا و ترغیب برای آخرت است در این جمله دو توجیه است ، اول اینکه چنانچه وقت بازی کردن کم میباشد همچنان زندگی دنیا کم است دوم سامان زندگی آنچه بر آن آخرت طلب نمیگردد به مثل لهو و لعب است که هیچ انجام و فایده ندارد - لعب آنچه را میگویند که در آن هیچ فایده نباشد - لهو ، آنچه را میگویند که دل به آن مشغول میگردد - فرق دوم این است که لعب آن چیزی بی فایده است که مقصد در آن زود حاصل کردن خوشی میباشد ، و در لهو خوشی مقصد نمی باشد بلکه دل را مشغول کردن است (خَيْرٌ) از سببی بهتر است که باقی و همیشه است -
[۳۳] این تسلیت به نبی است سخن اول این است که ایشان ترا تکذیب نمی کنند بلکه از آیات اللّه تعالی (یعنی از توحید) انکار میکنند (قَدْ نَعْلَمُ) این عنوان محبت و تسلیت است (الَّذِي يَقُولُونَ) مراد از این آن اقوال منکرین است که پیش از آنها ذکر شد در آیات (۸-۲۵-۲۹) و همچنان سب و شتم به نبی صل اللّه وعلیه وسلم (فَإِنَّهُمْ لَا يُكَذِّبُونَكَ) یک توجیه آن این است که ایشان تکذیب تو را به دل نمیکنند صرف به زبان از سبب زد انکار میکنند - دوم ایشان تو را کاذب نمی گویند بلکه صادق و امین میگویند لیکن از قرآن انکار میکنند چنانچه از ابوجهل نقل است که او میگفت واللّه ما تکذیب تورا نمی کنیم بلکه تکذیب آنچه را میکنیم که تو آورده ای (بِآيَاتِ اللَّهِ) مراد از آن آیات توحید است چنانچه از آیت (۱۵) سوره یونس اشکار میگردد -
[۳۴] این تسلیت دوم است یعنی خبر دوم این است اگر ایشان تکذیب تورا میکنند پس اندوهگین مشو اللّه تعالٰی به شما کمک میکند چنانچه به رسولان پیش کمک شده (عَلَى مَا كُذِّبُوا) علی به معنی خود است یا به معنی مع است ما مصدریه است (أُوذُوا) ایذاء عام است از تکذیب و ایذاء قولی ، عملی به همه شامل است (لِكَلِمَاتِ اللَّهِ) چنانچه در سوره یونس آیت (۱۳۰) و در آیت (۱۷۲) سوره صافات ذکر است (وَلَقَدْ جَاءَكَ) یعنی تفصیل نصرت را در واقعات مرسلین بنگر -