وَلَوْ أَنَّنَا ۳۱۷ الأعراف
المص ﴿۱﴾ كِتَابٌ أُنْزِلَ إِلَيْكَ فَلَا يَكُنْ فِي صَدْرِكَ حَرَجٌ مِنْهُ لِتُنْذِرَ بِهِ وَذِكْرَى لِلْمُؤْمِنِينَ ﴿۲﴾ اتَّبِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ وَلَا تَتَّبِعُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ ﴿۳﴾
المص ﴿۱﴾
این کتابیست که فرود آورده شده بر تو پس نباشد در سینه تو هیچ تنگی از رساندن او تا بترسانی به آن و نصیحت است مومنان را ﴿۲﴾
پیروی کنید آنرا که فرود آورده شده به شما از جانب پروردگار شما و پیروی مکنید خلاف اللّه تعالٰی از دوستان دیگر بسیار اندک پند می پذیرید ﴿۳﴾
ربط: این سوره آنست که در سوره انعام بر مسئله توحید دلایل عقلی بیان شد پس در این سوره دلایل نقلی بر این مسئله است و دلاوری پیغمبران را ذکر میکند برای بیان توحید -
دعوی این سوره سه است:
اول دلاوری کنید برای بیان مسئله توحید و قرآن (۲) دوم پیروی قرآن و سنت را کنید و به خلاف آن پیروی هیچ یکی را نکنید خصوصاً در تحلیل و تحریم (۳) سوم شرک مکنید بر اللّه تعالٰی در بندگی و خواستن در آیت (۵۴) است -
خلاصه این سوره:
در این سوره دو حصه است حصه اول الی آیت (۵۴) است در آن سه باب است باب اول الی آیت (۱۰) است در آن دعوی اول و دعوی دوم ذکر است باز تخویف دنیوی به ذکر کردن سه حالات منکرین در آیت های (۵،۴) است وباز تخویف اخروی به ذکر سه حالات در آیت های (۶ ، ۷ ، ۸) است وباز ترغیب در آیت (۱۰) است -
[۱] در باره مقطعات پیش تفصیل گذشته است و در اینجا با حرف ص یک اشاره لطیف است به قصه های بسیار این سوره و به صمدیت اللّه تعالٰی -
[۲] مطلب اینست که این کتاب برای بیان کردن نازل شده است پس اگر در بیان کردن آن تکالیف می آید صبر کن و دل تنگ مشو - در این آیت دعوی اول است که در آن تعریف کتاب و دو نفع کتاب و یک ادب آن ذکر است (لِتُنْذِرَ) عام است برای مشرکان و کافران و همراه مومنان (ذِكْرَى) خاص است برای مومنان -
[۳] این دعوی دوم است این کیفیت انذار و ذکری است (مَا أُنْزِلَ) قرآن و سنت است مدارک ، خازن ، قرطبی همه گفته اند که کدام کتاب یا پیر ملا وغیره که خلاف آن باشد پس پیروی آنرا مکنید - (أَوْلِيَاءَ) مراد از ولایت پیروی کردن است با همراه محبت - قرطبی گفته است کسی که راضی شد با یک مذهب پس اهل آن مذهب اولیاء آن شدند (قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ) در این اشاره است که صاحبان این صفت در دنیا بسیار اندک اند -