قَالَ الْمَلَأُ ۳۴۳ الأعراف

قَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لَنُخْرِجَنَّكَ يَا شُعَيْبُ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَكَ مِنْ قَرْيَتِنَا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَا قَالَ أَوَلَوْ كُنَّا كَارِهِينَ ﴿۸۸﴾ قَدِ افْتَرَيْنَا عَلَى اللَّهِ كَذِبًا إِنْ عُدْنَا فِي مِلَّتِكُمْ بَعْدَ إِذْ نَجَّانَا اللَّهُ مِنْهَا وَمَا يَكُونُ لَنَا أَنْ نَعُودَ فِيهَا إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ رَبُّنَا وَسِعَ رَبُّنَا كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا عَلَى اللَّهِ تَوَكَّلْنَا رَبَّنَا افْتَحْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ قَوْمِنَا بِالْحَقِّ وَأَنْتَ خَيْرُ الْفَاتِحِينَ ﴿۸۹﴾

گفتند اشراف که سرکشی کرده بودند از قوم او البته بیرون کنیم تو را ائ شعیب و کسانی را که ایمان آورده اند با تو از قریه خود یا اینکه باز گردید در دین ما گفت او اگرچه ما بد می پنداریم ﴿۸۸﴾
هرآئینه ما ساخته باشیم بر اللّه تعالٰی دروغی اگر باز گردیم در دین شما بعد از آنکه برهانید اللّه تعالٰی مارا از او و هرگز جایز نیست ما را آنکه برگردیم به دین شما مگر آنکه خواهد اللّه تعالٰی پروردگار ما احاطه کرده است پروردگار ما بر همه چیز در علم خویش خاص بر اللّه تعالٰی سپاریدیم خود را ائ پروردگار ما فیصله کن در بین ما و در بین قوم ما فیصله حق و تو بهترین فیصله کنندگانی ﴿۸۹﴾

[۸۸] در این آیت طریقه تکذیب آنها ذکر است (أَوْ لَتَعُودُنَّ) سوال اینست که عود به معنی بازگشتن است به حال قبلی و شعیب علیه السلام که پیش در ملت آنها نبود؟ جواب اینست که چون شعیب علیه السلام پیش از نبوت خاموش بود پس ایشان گمان کردند که او از جمله همراهان ما بود در دین (اسْتَكْبَرُوا) ایشان نیز سرمایه دار بودند از این سبب در وصف شان استکبار را ذکر کرد به مانند ثمودیان (أَوَلَوْ كُنَّا كَارِهِينَ) این جواب از طرف شعیب علیه السلام است جواب محکم است به لحجه نرم که ما دین شما را بد می پنداریم -
[۸۹] این آیت نیز در زیر قال داخل است قول شعیب علیه السلام است دلالت میکند که مرتد شدن بسیار گناه بزرگ است این بر اللّه تعالٰی افتراء کردن است و در این اشاره است که به کفر عود کردن را بد پنداشتن ایمان کامل است چانچه در حدیث (ذَاقَ طَمٌمَ الٌا یمان) است (إِلَّا أَنْ يَشَاءَ) این استثناء منقطع است یا متصل مفرغ نیز شده میتواند و مقصد در آن تفویض به اللّه تعالٰی است تعلیق مراد نیست و این دلیل صریح است که کفر نیز در مشیئت اللّه تعالٰی داخل است (وَسِعَ رَبُّنَا) این دو جمله به طریقه وسیله است به صفات اللّه تعالٰی و بعد از آن با (رَبَّنَا افْتَحْ) دعا است رَبَّنَا افْتَحْ این دعا شر است در لحجه دعا خیر و این نیز خطابت شعیب علیه السلام است -