وَقَطَّعْنَاهُمْ فِي الْأَرْضِ أُمَمًا مِنْهُمُ الصَّالِحُونَ وَمِنْهُمْ دُونَ ذَلِكَ وَبَلَوْنَاهُمْ بِالْحَسَنَاتِ وَالسَّيِّئَاتِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ ﴿۱۶۸﴾ فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ وَرِثُوا الْكِتَابَ يَأْخُذُونَ عَرَضَ هَذَا الْأَدْنَى وَيَقُولُونَ سَيُغْفَرُ لَنَا وَإِنْ يَأْتِهِمْ عَرَضٌ مِثْلُهُ يَأْخُذُوهُ أَلَمْ يُؤْخَذْ عَلَيْهِمْ مِيثَاقُ الْكِتَابِ أَنْ لَا يَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ وَدَرَسُوا مَا فِيهِ وَالدَّارُ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿۱۶۹﴾ وَالَّذِينَ يُمَسِّكُونَ بِالْكِتَابِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ إِنَّا لَا نُضِيعُ أَجْرَ الْمُصْلِحِينَ ﴿۱۷۰﴾

و پراگنده کردیم ایشان را در زمین گروه های مختلف بعضی از ایشان نیکانند و بعضی از ایشان سوای اینند و امتحان کردیم ایشان را با همراه خوشی ها و تکالیف تا ایشان باز گردند (از نافرمانی) ﴿۱۶۸﴾
پس بوجود آمدند بعد از ایشان مردمان ناکاره که میراث گرفتند کتاب را میگیرند (حرام) مال این زندگی ذلیل را و می گویند البته آمرزیده خواهد شد برای ما و اگر بیاید به ایشان مال حرام مانند این دیگر بگیرند آنرا آیا گرفته نشده است از ایشان عهد محکم که در کتاب است که نگویند در باره اللّه تعالٰی مگر سخن حق و خوانده اند آن احکام را که در این کتاب است و سرای بعدی (جنت) بهتر است مر آنان را که نگه میدارند خود را از شرک آیا پس عقل ندارید شما ﴿۱۶۹﴾
و کسانیکه عمل میکنند به کتاب اللّه تعالٰی و برپا میدارند نماز را هرآئینه ما ضایع نمی سازیم مزد چنین اصلاح کنندگان را ﴿۱۷۰﴾

[۱۶۸] در این آیت نیز ترساندن دنیوی است که بعد از این گناه در ایشان گروه های مختلف بوجود آمد و در زمین در مکان های مختلف تقسیم شدند برای اینکه یکجا نشوند و متفق نگردند پس این نیز عذاب است و امتحان شدند به همراه نعمات و عذاب ها -
[۱۶۹] از اینجا الی اخیر باب سوم این حصه است در این یک قول یهودیان را به چهار طریقه رد کرده است و باز آیت های است که به هر سه دعوه سوره تعلق دارد و او هفت زواجر است - و رد شرک است تفصیلاً و در اخیر اداب دعوت الی اللّه است - در این ذکر مردمان بعدی است بعد از بیان حالت بزرگان ایشان (خَلْفٌ) با سکون لام به نایبان ناکاره گفته میشود مطلب اینست که این ملایان آخری به ذریعه دین مال های حرام را میخوردند و میگفتند که این برای ما حلال است از سبب مرتبه ما و مفسر الوسی در شرح آن حال بعضی از پیران و صوفیاء را ذکر کرده است (عَرَضٌ) به زبر را به همه سامان دنیا گفته میشود وبه سکون را به سامانها بدون روپیه و اشرفی (أَلَمْ يُؤْخَذْ) این رد اول بر قول آنهاست اگر ایشان بخشیده شده می بودند پس چرا این عهد از ایشان گرفته میشد -
[۱۷۰] در این آیت ذکر نیکوکاران است و این دلیل است بر این سخن که کسی بر کتاب اللّه تعالٰی عمل میکند و بیان میکند و پابند نماز میباشد پس این بیان امر مصلح است و نشانی ظاهر تمسک بالکتاب است و او اصلاح کننده است اگرچه مخالفین به آن اهل شر میگویند -