وَإِذْ نَتَقْنَا الْجَبَلَ فَوْقَهُمْ كَأَنَّهُ ظُلَّةٌ وَظَنُّوا أَنَّهُ وَاقِعٌ بِهِمْ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُوا مَا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿۱۷۱﴾ وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَى أَنْفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ قَالُوا بَلَى شَهِدْنَا أَنْ تَقُولُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِينَ ﴿۱۷۲﴾ أَوْ تَقُولُوا إِنَّمَا أَشْرَكَ آبَاؤُنَا مِنْ قَبْلُ وَكُنَّا ذُرِّيَّةً مِنْ بَعْدِهِمْ أَفَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ الْمُبْطِلُونَ ﴿۱۷۳﴾

و وقتیکه برداشتیم کوه را بالای ایشان گویا او سایبانی است و یقین کردند که آن کوه فرود آمدنی است بر ایشان (گفتیم ما) بگیرید آن کتاب را که دادیم شما را به کوشش و یاد کنید آنچه در این کتاب است برای اینکه متقیان شوید ﴿۱۷۱﴾
و وقتیکه گرفت پروردگار تو از فرزندان آدم از پشت های ایشان اولاد ایشان را و حال آنکه گواه گردانید ایشان را بر نفسهای ایشان آیا نیستم پرودرگار شما؟ گفتند بلی هستی گواه شدیم (یاد گرفتیم ما این وعده را) تا نگوئید روز قیامت بدرستیکه ما بودیم از این توحید بیخبران ﴿۱۷۲﴾
یا نگوئید که جز این نیست که شرک کرده پدران ما پیش از ما و بودیم ما فرزندان بعد از ایشان آیا هلاک میکنی ما را به آن کار که کردند مردم باطل پرست ﴿۱۷۳﴾

[۱۷۱] این رد دوم بر قول آنهاست مطلب اینست اگر شما بخشیده شده اید پس چرا در هنگام گرفتن عهد کوه بر شما بلند شده بود و به عهد گرفتن مجبور شدید باز این آیت صریح است بر آنکه کوه حقیقتاً بالای آنها بلند کرده شده بود و چنین در آیت های (۹۳،۶۳) سوره بقره ذکر است (نَتَقْنَا) نتق در لغت چیزی را از بیخ برکندن و انداختن است در اینجا مراد بلند کردن است به دلیل فوق و ظلّه و (ظُلَّةٌ) به هر آنچه گفته میشود که سایه میکند اگر سقف اطاق یا ابر یا سایبان باشد -
[۱۷۲] این رد سوم برقول آنهاست اگر شما بخشیده شده اید پس چرا از شما این عهد توحید گرفته میشد باز چرا به واسطه پیغمبران و کتاب ها به یاد می آورد - در این آیت وعده وقت عالم ارواح مراد است در باره آن اگر چه حدیث صحیح مرفوع نیست لیکن حدیث موقوف صحیح است و در این باب حدیث موقوف مانند حدیث مرفوع قبول میگردد حاصل آن اینست که از پشت آدم علیه السلام همه اولاد او به مانند مورچه های باریک کشیده شد و از آنها این عهد گرفته شد و بعضی مفسرین از این آیت مراد گرفته اند پیدایش هر نوزاد را به توحید و از آن کنایه کرده شده است به گرفتن عهد به تفسیر اولی مراد از بنی آدم آدم علیه السلام است یا اینکه در آنوقت آنها را به گونه آفرید چنانچه بعد به سلسله آفریده شده اند لیکن این قول خلاف حدیث صریح است و بالای قول اولی نیز اعتراض است که این خلاف کلام فصیح است که به عوض آدم بنی آدم ذکر کرده است -
[۱۷۳] حاصل آیت اینست که اگر از مشرکان عهد گرفته نمی شد وبه ذریعه رسول یاداشت داده نمیشد پس ایشان دو بهانه میکردند یکی غفلت (ناخبری) و دوم تقلید پدران پس بعد از فرستادن رسولان جهل کسی عذر نیست و همچنان تقلید نیز جایز نیست -