وَإِنْ يُرِيدُوا أَنْ يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذِي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِينَ ﴿۶۲﴾ وَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مَا أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَيْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿۶۳﴾ يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّهُ وَمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۶۴﴾ يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتَالِ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ يَغْلِبُوا أَلْفًا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ ﴿۶۵﴾

و اگر خواهند که فریب دهند تو را پس هرآئینه کفایت کننده است ترا اللّه تعالٰی ، اللّه تعالٰی او ذاتیست آنکه محکم کرد تو را با مدد کردن خود و به همراهی کردن مومنان ﴿۶۲﴾
و محبت افگند در میان دلهای شان اگر خرچ میکردی آنچه در زمین است همه نمی فگندی الفت میان دلهای ایشان و لیکن اللّه تعالٰی افگند محبت در میان ایشان هرآئینه اللّه تعالٰی غالب با حکمت است ﴿۶۳﴾
ائ پیغامبر کفایت کننده است ترا اللّه تعالٰی و کسی را که پیروی تو کرد از مومنان ﴿۶۴﴾
ائ نبی صل اللّه وعلیه وسلم رغبت ده مومنان را بر جنگ اگر باشد از شما بیست کس صبر کننده غالب شوند بر دوصد کس و اگر باشند از شما صد کس غالب شوند بر هزار کس از آنهای که کافر اند زیرا هرآئینه ایشانند قومی که نمی فهمند ﴿۶۵﴾

[۶۲] این با آیت پیش تعلق دارد اگر ایشان در صلح کردن اراده فریب دارند (پس ترس نکن از ایشان) این جزاء پنهان است (هُوَ الَّذِي) را بغیر عطف ذکر کرد زیرا این تفسیر حسبیت الهیه است -
فایده: با بالمومنین اشاره به مدح صحابه کرام است مانند حدیث اختاراللّه لی صحابة (اللّه تعالٰی برای من صحابه را پسندیده است) -
[۶۳] این بیان تائید با همراهی مومنان است که آن بغیر اتفاق حاصل نمیگردد (مَا أَلَّفْتَ) در این اشاره است که نبی صل اللّه وعلیه وسلم بردل کسی قدرت ندارد پس مختار کل نیست -
فایده: این آیت دلیل بر آن است که در میان صحابه کرام الفت و محبت بود در میان ایشان دشمنی نبود پس آن تاریخ که از آن دشمنی صحابه اشکار میگردد آن خلاف این است به آن هیچ اعتباری نیست چنین در آیت (۱۰۳) سوره آلعمران و در آیت (۲۹) سوره فتح آمده است -
[۶۴] این قانون دهم برای امیر است که توکل در هر حالت بر اللّه تعالٰی به کار است از سببی که اللّه تعالٰی در هر حال کافی است - سوال: این تکرار با آیت (۲۲) است؟ جواب: در آنجا حسبیت خاصه برای دفع کردن از ضرر دشمنان مراد بود و در اینجا در حالات عامه حسبیت مراد است -
[۶۵] این قانون یازدهم برای امیر است حاصل این است که بر نبی صل اللّه وعلیه وسلم و باز بر امیر لازم است که مجاهدین را چنان بر جهاد ترغیب دهد که یک کس مقابله ده کس را کرده میتواند واگر چنان کرده نمیتواند پس کم از کم یک کس مقابله دو کس را کند این فرض است پس با (حَرِّضِ) این قانون را ذکر کرد مانند آیت (۸۴) سوره نساء و با (وَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ) طریقه تحریض را ذکر کرده است - سوال: مقصد این ایت این است که یک به ده مقابله کنید پس چرا اینقدر عبارت دراز را ذکر کرد؟ جواب: در ابتداء اسلام شمار صحابه اندک بود پس اکثر سریه ها تعداد بر بیشتر از بیست الی صد مشتمل بود (صَابِرُونَ) شربینی گفته است که شرط این حکم صبر است و مراد از صبر آنست که جسم آن قوی و دارای اعضاء سالم باشد و دل آن محکم و شجاع باشد و همچنین ایمان آن قوی باشد و پابند آن قوانین باشد که در این سوره ذکر شده است وچون یکبار این صفت دکر شد پس بار دوم با مائة به ذکر کردن ضرورت نیست -