فَإِذَا انْسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ وَخُذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ وَاقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ فَإِنْ تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ فَخَلُّوا سَبِيلَهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۵﴾ وَإِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْلَمُونَ ﴿۶﴾

پس چون بگذرد ماه های حرام پس بکشید مشرکان را هر جای که یافتید ایشان را و بگیرید ایشان را و احاطه نمائید آنها را و بنشینید برای ایشان در هر کمین گاهی پس اگر توبه کنند (از شرک) و برپا دارند نماز را و بدهند زکات را پس بگذارید راه ایشان را بیشک اللّه تعالٰی بخشاینده مهربان است ﴿ ۵ ﴾
و اگر یکی از مشرکین امن خواهد از تو (برای داخل شدن به دار اسلام) امن ده او را تا بشنود کلام اللّه تعالٰی را پس برسان او را به جای امنش این به سبب آنست که ایشان قومی اند که نمیدانند ﴿ ۶ ﴾

[۵] در این آیت حکم دیگر گروه اولی ذکر است مطلب اینست چون مدت داده شده (که چهار ماه است) و ماه آخری آنکه محرم است بگذرد پس با ایشان قتال کنید (وَخُذُوهُمْ) مراد از آن قید کردن است باز اختیار به امیر است که قتل میکند یا فدیه میگیرد یا معاف میکند - (وَاحْصُرُوهُمْ) یک معنی آن آنست که محاصره قلعه های آنها را کنید و ایشان را احاطه کنید (وَاقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ) مراد آنست که راه های آنها را بسته کنید برای آنکه که در دار اسلام آزاد نگردند (تَابُوا) توبه از کفر و شرک که از آن در حدیث تعبیر شده است به یشهدوا ان لااله الااللّه و ان محمد رسول اللّه (وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ) این دلیل است که صرف به لفظ توبه کافر اعتبار شده نمیتواند تا که این اعمال به آن یکجا نکرده باشد برای تحقیق توبه (وَآتَوُا الزَّكَاةَ) ابن کثیر گفته است که ابوبکر رضی اللّه عنه برای قتال با منع کنندگان زکات این آیت را دلیل گرفته بود (فَخَلُّوا) مراد از آن عصمت خون و مال آنهاست چنانچه در حدیث بخاری و احمد ذکر است -
[۶] در این نوع سوم از مشرکین ذکر است که به آنها مستاءمنین گفته میشود (يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ) این دلیل صریح است که مسموع کلام اللّه است و این مذهب صلف صالحین است که متلو و مسموع و مکتوب کلام اللّه است و او قول غلط است که میگویند که این کلام لفظی است دال است بر کلام نفسی و کلام نفسی کلام اللّه است (أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ) اهل علم گفته اند که الی مدت یکسال برای ایشان اجازه سکونت داد نمی شود و تا چهار ماه داده میشود -