قُلْ إِنْ كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ ﴿۲۴﴾ لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ فِي مَوَاطِنَ كَثِيرَةٍ وَيَوْمَ حُنَيْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْكُمْ شَيْئًا وَضَاقَتْ عَلَيْكُمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّيْتُمْ مُدْبِرِينَ ﴿۲۵﴾ ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَنْزَلَ جُنُودًا لَمْ تَرَوْهَا وَعَذَّبَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَذَلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ ﴿۲۶﴾

بگو اگر هست پدران شما و پسران شما و برادران شما و زنان شما و قبایل شما و مال های را که کمائی میکنید آنرا و تجارتی که میترسید از کسادش و خانه های که خوش دارید آنها را محبوب تر باشد شما را از اللّه تعالٰی و رسول او و از جهاد در راه اللّه تعالٰی پس انتظار بکشید تا بیارد اللّه تعالٰی فیصله خود را و اللّه تعالٰی توفیق نمیدهد قوم نافرمان را ﴿ ۲۴ ﴾
به تحقیق مدد کرده اللّه به شما در بسیار مواضع و روز حنین چون به شگفت انداخت شما را کثرت شما پس فایده نداد شما را هیچ فایده و تنگ شد بر شما زمین با فراخی خود پس برگشتید (از میدان جنگ) پشت داده (به دشمنان) ﴿ ۲۵ ﴾
پس فرو فرستاد اللّه تعالٰی تسکین خود را بر رسول خود و بر مومنان و فرو فرستاد لشکرهای که ندیده بودید آنها را (یعنی ملائیک) و عذاب کرد کافران را و همین است سزای کافران ﴿ ۲۶ ﴾

[۲۴] این آیت نیز به آیت قبلی تعلق دارد و بیان مزید از آیت پیش است زیرا در آیت پیش ولایت را با کافران منع کرد - و تنبیه به آن کسی است که در مقابل حکم اللّه تعالٰی و رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم خویشاوندان یا دنیا را بر میگزینند همچنین از سبب محبت ایشان هجرت و جهاد را ترک میکنند رازی گفته است که این آیت دلیل است که یک طرف مصلحت دین باشد و طرف دیگر مصلحت بیشمار دنیا باشد بر مسلمان فرض است مصلحت دین و ترجیح دین بر دنیا - (وَجِهَادٍ فِي سَبِيلِهِ) تخصیص آن از این سبب شد که این ذریعه اعلاء و غلبه دین الٰهی است - (بِأَمْرِهِ) مراد آن عذاب دنیا به طریقه های مختلف است (الْفَاسِقِينَ) مراد آن مردمانی است که اشکار از اطاعت اللّه تعالٰی و رسولش برآمده اند و توبه نکرده اند و مراد از (لَا يَهْدِي) نجات دادن از عذاب است -
[۲۵] ربط با پیش اینست چنانچه اعتماد با اشیاء ذکر شده منع است همچنین اعتماد باکثرت خود منع است و در این آیت مژده است به امداد اللّه تعالٰی برای ترغیب جهاد - مقصد دوم آنست که اعتماد به کثرت خود مکنید بلکه توکل به اللّه تعالٰی کنید (مَوَاطِنَ كَثِيرَةٍ) مراد از آن مغازی غزوه ها است مورخین گفته اند که هشتاد (۸۰) غزوه در زندگی نبی صل اللّه وعلیه وسلم شد و در روایت بخاری است که نبی صل اللّه وعلیه وسلم در (۱۹) آنها شریک شده است (يَوْمَ حُنَيْنٍ) تخصیص آنرا از وجه دفع گمان کرد اگر کسی گمان کند که در روز حنین هزیمت شده است پس اشکار شد که نصرت الٰهی نبود پس جواب آن را داد و حنین وادی در بین مکه و طایف است و در مقابله آن چهار هزار کسان هوازن و ثقیف است که بسیار تیر اندازان ماهر بودند غزوه حنین بعد از فتح مکه بود و لشکر مومنان دوازده هزار کسان بودند لیکن در آنها مسلمانان نو بودند که از آداب کامل آگاه نبودند از این وجه در ابتداء جنگ تنگ شدند و میدان را رها کردند
[۲۶] در این آیت ذکر امداد اللّه تعالٰی است در روز حنین در حالت آخرین که اللّه تعالٰی ملائک را فرستاد و کفار را مغلوب ساخت (عَلَى رَسُولِهِ) همچنین در آیت (۲۶) سوره فتح نیز است و در این اشاره است که رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم نیز به سکینه اللّه تعالٰی محتاج است اگر چه در این واقعه بر رسول اللّّه صل اللّه وعلیه وسلم اضطراب نیامده بود صرف خفگی آمد از سبب رفتن همراهان (وَعَذَّبَ الَّذِينَ كَفَرُوا) تعدادی را قتل کردند و بسیاری را قید کردند بعد از ایمان آوردن دوباره دادند -