مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَنْ يَسْتَغْفِرُوا لِلْمُشْرِكِينَ وَلَوْ كَانُوا أُولِي قُرْبَى مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ ﴿۱۱۳﴾ وَمَا كَانَ اسْتِغْفَارُ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ إِلَّا عَنْ مَوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِيَّاهُ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ لَأَوَّاهٌ حَلِيمٌ ﴿۱۱۴﴾

نیست جایز پیغمبر و مومنان را که مغفرت طلب کنند برای مشرکان و اگر چه باشند خویشاوندان ایشان پس از آنکه اشکار شده به ایشان که ایشان اهل جهنم اند ﴿ ۱۱۳ ﴾
و نبود مغفرت خواستن ابراهیم علیه السلام برای پدرش مگر از روی وعده که کرده بود با او پس چون ظاهر گشت ابراهیم علیه السلام را که بیشک او دشمن اللّه تعالٰی است بیزار شد از او بیشک ابراهیم علیه السلام به تحقیق بود بسیار نرم دل بردبار ﴿ ۱۱۴ ﴾

[۱۱۳] وقتیکه صفات کمال برای مومنان ذکر شد در این آیت یک طریقه خاص برائت مشرکان را برای مومنان ذکر میکند آن است که برای پیغمبر و مومنان برای مشرکان مغفرت خواستن منع است - و آنچه در حدیث آمده است رب اغفر لقومی فانهم لایعلمون - پس جواب آنست که آن پیش از نزول این آیت بود جواب دیگر آنست که اِغفر به اِهد است (مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ) مطلب آنست که به قرآنکریم اشکار شده است که به مشرک مغفرت نمیشود چنانچه در آیت (۱۱۶) سوره نساء است پس او همیشه جهنمی است چنانچه در آیت (۷۲) سوره مایده است و این توجیه پسندیده است زیرا برای مشرک زنده مغفرت منع است هان سوال هدایت برایش جایز است -
[۱۱۴] این جواب یک سوال است که ابراهیم علیه السلام برای پدر مشرک خود مغفرت خواسته است مانند آیت (۴۱) سوره ابراهیم و در آیت (۸۶) سوره شعراء آمده است - پس جواب آن داده شد که ابراهیم علیه السلام با او وعده کرده بود پس وعده خود را تمام کرد و وعده او ذکر است در آیت (۳۷) سوره مریم و در آیت (۴) سوره ممتحنه - باز سوال آنست در حالیکه پدر آن مشرک بود پس وعده استغفار چرا میکرد (فَلَمَّا تَبَيَّنَ) با این اشاره به جواب شد حاصل جواب آنست که در وقت وعده به او یقین نیامده بود که او کافر و مشرک است - و چون یقین آن آمد استغفار خواستن را ترک کرد (لَأَوَّاهٌ) به نرمی دل گفته میشود و این متعلق است به وعده کردن با پدر خود برای استغفار (حَلِيمٌ) متعلق است به استغفار خواستن -