وَلَئِنْ أَذَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنَّا رَحْمَةً ثُمَّ نَزَعْنَاهَا مِنْهُ إِنَّهُ لَيَئُوسٌ كَفُورٌ ﴿۹﴾ وَلَئِنْ أَذَقْنَاهُ نَعْمَاءَ بَعْدَ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ لَيَقُولَنَّ ذَهَبَ السَّيِّئَاتُ عَنِّي إِنَّهُ لَفَرِحٌ فَخُورٌ ﴿۱۰﴾ إِلَّا الَّذِينَ صَبَرُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ كَبِيرٌ ﴿۱۱﴾ فَلَعَلَّكَ تَارِكٌ بَعْضَ مَا يُوحَى إِلَيْكَ وَضَائِقٌ بِهِ صَدْرُكَ أَنْ يَقُولُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ كَنْزٌ أَوْ جَاءَ مَعَهُ مَلَكٌ إِنَّمَا أَنْتَ نَذِيرٌ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ ﴿۱۲﴾

و اگر بچشانیم آدمی را از نزد خود نعمتی باز گیریم آنرا از او هرآئینه او ناامید ناسپاس است ﴿ ۹ ﴾
و اگر بچشانیم آدمی را نعمتی بعد از سختی که به او رسیده باشد هرآئینه گویند رفتند رنجها هرآئینه او تکبر کننده خودستا است ﴿ ۱۰ ﴾
مگر آنهای که دارای ایمان محکم اند و عمل ها کردند به طریقه پیغمبر این کسان ایشانراست آمرزش و اجر بزرگ ﴿ ۱۱ ﴾
پس آیا تو ترک کننده هستی بعضی آنچه وحی کرده شده بسوی تو (از توحید) و تنگ میشود به آن سینه تو از جهت انکه میگویند چرا نازل نشده بر او گنجی یا چرا نمیگردد با او فرشته جز این نیست که تو بیم دهنده ای و اللّه تعالٰی بر همه ذمه دار است ﴿ ۱۲ ﴾

[۹] در این آیت نیز تنبیه به انسان است به ضعیف بودن عقیده در وقت انتقال از نعمت به رنج (لَيَئُوسٌ كَفُورٌ) یک معنی این است که از رحمت اللّه تعالٰی ناامید میشود و ناسپاسی نعمت های آنرا میکند معنی دوم این است که انسان مشرک در حالت بسیار مشکل از معبودان باطل خود ناامید میشود و این چنین در آیت (۴۶) سوره حم سجده است (لَيَئُوسٌ كَفُورٌ) اولی حالت باطن است و دومی حالت زبان و ظاهر است -
[۱۰] در این آیت نیز تنبیه است در وقت انتقال از رنج به نعمت که انسان در حالت نعمت تکبر و بزرگی میکند که در نسبت دادن نعمت اشاره به اللّه تعالٰی است که نعمت اللّه تعالٰی خاص به رحم اللّه تعالٰی است (ذَهَبَ السَّيِّئَاتُ عَنِّي) مطلب آنست که تکالیف از ما رفتند به تدابیر من یا به زور معبودان من (فَخُورٌ) فخر آنست که صفت خود را به مردم میکند و این فرح و فخر او را از شکر کردن منع میکند -
[۱۱] در این اجر است برای مومنین مراد از (صَبَرُوا) آنست که در حالت نعمت و در حالت مشکلات به ایمان محکم است (صَبَرُوا) در مقابله لیئوس کفور و (وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ) در مقابله فرح فخور است و (مَغْفِرَةٌ) متعلق به صبرکردن است در مصیبت ها و (وَأَجْرٌ كَبِيرٌ) به سبب عمل صالح است -
[۱۲] در این آیت دعوی سوم سوره است که آن ترغیب به بیان توحید است یعنی اگر این مشرکین بر تو اعتراض میکنند از سبب آن دل تو تنگ نگردد و بیان توحید را ترک نکنی (فَلَعَلَّكَ) در اینجا برای استفهام انکاری است یعنی (ای نبی تو ترک کننده نیستی) (فَلَعَلَّكَ) فا تفریع (زیادت) است بر چهار حالات گذشته سحر گفتن ، استهزاء کردن ، ناشکری کردن ، فخر و تکبر کردن این در اکثر اوقات سبب میگردد برای چاپلوسی مبلغ پس در این آیت از آن منع کرد (وَضَائِقٌ) این ربط سبب بر مسبب است یعنی تنگ شدن سبب میباشد برای ترک کردن حق (كَنْزٌ أَوْ جَاءَ مَعَهُ مَلَكٌ) این اشاره به دو قوت هاست اولی قوت ظاهری و دوم قوت باطنی -