وَمَا مِنْ دَابَّةٍ ۵۲۲ يوسف
إِذْ قَالَ يُوسُفُ لِأَبِيهِ يَا أَبَتِ إِنِّي رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَبًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ رَأَيْتُهُمْ لِي سَاجِدِينَ ﴿۴﴾ قَالَ يَا بُنَيَّ لَا تَقْصُصْ رُؤْيَاكَ عَلَى إِخْوَتِكَ فَيَكِيدُوا لَكَ كَيْدًا إِنَّ الشَّيْطَانَ لِلْإِنْسَانِ عَدُوٌّ مُبِينٌ ﴿۵﴾
وقتیکه گفت یوسف علیه السلام پدر خود را ائ پدر من هرآئینه من دیدم (در خواب) یازده ستاره و آفتاب و ماه را دیدم ایشانرا به من سجده کنان ﴿ ۴ ﴾
گفت او ائ پسرک من بیان مکن این خواب خود را به برادرانت پس خواهند ساخت فریبی برای ضرر رساندن تو فریبی البته شیطان آدمی را دشمن اشکار است ﴿ ۵ ﴾
[۴] در این آیت ذکر خواب یوسف علیه السلام است که آن بعد به حقیقت پیوست - این آیت دو بار استعمال است اولی متعلق به ذات ستارگان است و دوم متعلق به حال آنهاست - در یازده ستاره اشاره به برادران یوسف علیه السلام است زیرا که در ستاره روشنی کم میباشد همچنین در ایشان بعد از توبه کردن اندکی نور هدایت آمده بود - و در (شمس) اشاره به پدر است چنانچه نور آفتاب کامل میباشد همچنان نور نبوت کامل میباشد و در قمر اشاره به مادر یوسف علیه السلام است چنانچه روشنی ماه در میانه است همچنین نور ولایت مادر یوسف علیه السلام در میانه بود - و بعضی علماء برعکس گفته اند زیرا که شمس مونث است و قمر مذکر است لیکن در اینجا اعتبار به روشنی ایشان است نه به اعتبار الفاظ پس قول اول پسندیده است -
[۵] در این آیت نشان دادن ادب به یوسف علیه السلام در باره خواب دیدن آن است که این خواب را پنهان نگهدار و در این اشاره به این است که یعقوب علیه السلام تعبیر این خواب را دانسته بود - و در این آیت بسیار فواید است -
فایده اول اینست: که بعضی خواب ها را پنهان کردن به کار است -
فایده دوم اینست: که بر هر مسلمان لازم است که برادر مسلمان خود را تنبیه کند برای نجات دادن خویش از ضرر -
فایده سوم: وقتیکه از یک انسان ترس کرده می شود در باره یک ضرر ذکر آن برای شخص دیگری جایز است واین غیبت نیست زیرا که در این مقصود بالذات توحین آن شخص نیست بلکه مقصد تنبیه دیگران است -
فایده چهارم: که برادران یوسف علیه السلام انبیاء نبودند زیرا که مکر کردن و حسد کردن گناه کبیره است - و انبیاء علیه السلام.از گناهان پاک اند براین تفسیر ابن کثیر و تفسیر قرطبی تصریح کرده اند -