وَمَا أُبَرِّئُ ۵۵۴ يوسف
رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِي مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنْتَ وَلِيِّي فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ تَوَفَّنِي مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ ﴿۱۰۱﴾ ذَلِكَ مِنْ أَنْبَاءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَمَا كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ أَجْمَعُوا أَمْرَهُمْ وَهُمْ يَمْكُرُونَ ﴿۱۰۲﴾ وَمَا أَكْثَرُ النَّاسِ وَلَوْ حَرَصْتَ بِمُؤْمِنِينَ ﴿۱۰۳﴾ وَمَا تَسْأَلُهُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ ﴿۱۰۴﴾
ائ پروردگار من دادی مرا چیزی از پادشاهی و اموختی مرا از حقیقت سخنها ائ آفریننده آسمانها و زمین توئی کارساز من در دنیا و آخرت بگیر مرا در حالت اسلام و یکجا کن مرا (بعد از مرگ) با صالحان ﴿ ۱۰۱ ﴾
اینکه ذکر شد بعضی از اخبار غیب است وحی میکنیم آنرا بسوی تو و نبودی تو با ایشان (حاضر) چون پخته میکردند تدبیر خود را وایشان مکر میکردند ﴿ ۱۰۲ ﴾
و نیستند اکثر مردمان اگر چه حرص میداری که بیاروند ایمان ﴿ ۱۰۳ ﴾
و نمیخواهی از ایشان بر آن هیچ مزدی نیست این مگر پند است مر همه عالمیانرا ﴿ ۱۰۴ ﴾
[۱۰۱]
در اختتام واقعه ذکر دعا اشاره است که یوسف علیه السلام با بودن پادشاهت نیز به اللّه تعالٰی عاجزی کننده محتاج بود پس با اللّه تعالٰی شریک شده نمی تواند - در این انعام توسل است به انعام ظاهری اللّه تعالٰی که پادشاهت است - و به انعام باطنی که علم است و باز توسل است به آسماء اللّه تعالٰی که فاطِر و وَلیِ است (تَوَفَّنِي مُسْلِمًا) مقصود در این دعا مرگ نیست از سببی که در حدیث صحیح از آن منع آمده است - بلکه مقصود طالب بقاء بر اسلام است الی مرگ (وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ) مقصد در این یکجا کردن روح اوست بعد از مرگ با صالحین در رفیق اعلیٰ چنانچه رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم در وقت مرگ این دعا را خواسته بود (اللّهم الرفیق الاعلٰی) -
[۱۰۲] از اینجا الی اخیر تتمه است که مشتمل بر شش امور است - اولی صدق رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم و تسلیت به اوست - دوم تنبیه دادن به مشرکان برای اعراض کردن از دلایل توحید و برای خلط کردن شرک با ایمان و سوم تشویق کردن بر دعوت برای دفع عذاب - و چهارم جواب سوال منکرین - و پنجم تسلیت دادن به پیغمبر به همراه نصرت اللّه تعالٰی - و ششم بیان صدق قرآن است - در این آیت (۱۰۲) اثبات صدق رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم است به دلیل عدم حضور رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم با همراه برادران یوسف و با وجود آن خبر ایشان را بیان کرده است به اتمام کامل و راستین و همچنین در سوره العمران آیت (۴۴) و در سوره قصص آیت (۴۶،۴۵،۴۴) نیز است -
[۱۰۴-۱۰۳]
در این دو آیت تسلیت به رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم است و مقصد اینست که با وجود صداقت شما که از طرف شما حرص نیز است بر هدایت این مشرکان و اجرت نگرفتن و نصیحت را تمام پیش کردن است باز نیز ایمان نه آوردن شان از سبب عناد ایشان است -