وَإِنْ تَعْجَبْ فَعَجَبٌ قَوْلُهُمْ أَإِذَا كُنَّا تُرَابًا أَإِنَّا لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ أُولَئِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ وَأُولَئِكَ الْأَغْلَالُ فِي أَعْنَاقِهِمْ وَأُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿۵﴾ وَيَسْتَعْجِلُونَكَ بِالسَّيِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِ وَقَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمُ الْمَثُلَاتُ وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِلنَّاسِ عَلَى ظُلْمِهِمْ وَإِنَّ رَبَّكَ لَشَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿۶﴾

و اگر تعجب میکنی (برای انکار ابشان از توحید) پس عجب است این سخن ایشان که آیا وقتیکه خاک شویم آیا ما در آفرینش نو خواهیم شد این آن مردمی اند که کفر کرده اند بر پروردگار خود و این مردمان طوق ها انداخته میشود در گردن های ایشان و این کسانند اهل آتش آنها در آنجا همیشه باشند ﴿ ۵ ﴾
و به شتاب می طلبند از تو عذاب پیش از ایمان آوردن و حال آنکه گذشته است پیش از ایشان عذاب خجل کننده و هرآئینه پروردگار تو آمرزنده است به مردمان با وجود ظلم ایشان و هرآئينه پرودرگار تو سخت عذاب کننده است ﴿ ۶ ﴾

[۵] در این آیت تنبیه برای منکرین است (با بعث بعدالموت) با تخویف اخروی و معنی آیت اینست که اگر تو تعجب میکنی بر انکار ایشان از توحید پس تعجب کن بر سخن دیگر ایشان که او انکار (بعث بعدالموت) است (كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ) این دلیل است که انکار از بعث یقیناً کفر است (الْأَغْلَالُ فِي أَعْنَاقِهِمْ) این در دنیا به طریقه مثال است یعنی به گردن آنها طوق تقلید گمراهی است دلیل به ایشان نیز نیست یا در قیامت در چنین حالتی میباشند - اغلل، جمع غل است طوق پوست که بر آن موها باشد و در آن شپش شده باشد -
[۶] در این تنببه برای به شتاب طلب کردن عذاب است پیش از آوردن ایمان چنانچه در آیت (۳۲) سوره انفال (قَبْلَ الْحَسَنَةِ) مراد از این ایمان آوردن و توبه کردن از شرک است (الْمَثُلَاتُ) جمع (مثلةِ) است به عذاب های گفته میشود که خجل کننده است از این سبب برای قطع کردن بینی یا گوش مقتول مثله گفته میشود (وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِلنَّاسِ عَلَى ظُلْمِهِمْ) مراد از ظلم کفر و شرک است و مغفرت به معنی پس انداختن عذاب از مردم است با بودن شرک آنها - یا مغفرت به معنی خودش است لیکن شرط ایمان با آن مراد است - معنی اینست که (اللّه تعالٰی می آمرزد مردم را بعد از شرک کردن به شرطیکه ایمان بیاورد) یا مراد از ظلم بغیر از کفر و شرک دیگر گناهان است و مراد از الناس مومنان اند معنی اینست که (هرآئینه اللّه تعالٰی مغفرت میکند به مومنان با بودن گناهان ایشان وقتی که بخواهد) و اگر بخواهد عذاب تامدتی میدهد -