فَلَا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ مُخْلِفَ وَعْدِهِ رُسُلَهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ ﴿۴۷﴾ يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ وَالسَّمَاوَاتُ وَبَرَزُوا لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ ﴿۴۸﴾ وَتَرَى الْمُجْرِمِينَ يَوْمَئِذٍ مُقَرَّنِينَ فِي الْأَصْفَادِ ﴿۴۹﴾ سَرَابِيلُهُمْ مِنْ قَطِرَانٍ وَتَغْشَى وُجُوهَهُمُ النَّارُ ﴿۵۰﴾

پس گمان مکن اللّه تعالٰی را خلاف کننده وعده خود با رسولان خود هرآئينه اللّه تعالٰی غالب است صاحب انتقام است ﴿ ۴۷ ﴾
روزیکه بدل کرده شود زمین بغیر این زمین و نیز آسمانها و مردم پیش کرده شوند بحضور اللّه تعالٰی که یگانه است غالب است ﴿ ۴۸ ﴾
و خواهی دید مجرمان را در این روز یکجا بسته شده در زنجیرها ﴿ ۴۹ ﴾
پیراهن ایشان از قطران باشند و بپوشد روی ایشانرا آتش ﴿ ۵۰ ﴾

[۴۷] در این تسلیت به پیغمبر به طریقه دیگر است و مراد از وعده وعده نصرت در دنیا و آخرت است و چون پیش عذاب اقوام مکذب ذکر شد پس بر آن با فا زیادتی کرد برای تسلیت دادن به نبی -
[۴۸] این تخویف اخروی است و ذکر آنروزی است که در آن وعده تمام میگردد و در باره تبدیل دو قول است یک قول اینست که این تبدیل ذاتی است یعنی آسمانها و زمین فنا میگردند و چون ذات وصفت هر دو تبدیل میگردند پس لفظ تبدیل و غیر را هر دو ذکر کرده است و در حدیث مسلم آمده است که عایشه رضی اللّه عنها پرسان کرد که در وقت تبدیل کردن زمین انسانها کجا خواهند بود پس رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم جواب داد که بر جسر (پل) خواهند بود پس چون این زمین و آسمان فنا کرده شوند بجای آن دیگر پیدا خواهند شد و جقول دوم اینست که این تبدیل وصفی است یعنی این کیفیت آسمانها و زمین تبدیل کرده خواهد شد چنانچه پوست جهنمیان بعد از سوختاندن تبدیل میشوند -
[۴۹] در (مُقَرَّنِينَ) اشاره است که یک قسم مجرمان یکجا بسته میشوند یا اینکه دست ها و پاهای ایشان یکجا بسته میشوند -
[۵۰] در این آیت اشاره است که عذاب جهنم ایشانرا از هر طرف احاطه کرده میباشد چنانچه قمیص همه بدن را احاطه کرده میباشد لیکن مراد از سرابیل معنی حقیقی آنست - و قطران به یک نوع روغنی گفته میشود که به آن شترها را در وقت مرض خارش چرب میکنند در این اشاره است که بر جهنمیان عذاب خارش نیز میباشد و نیز این روغن سبب مشتعل شدن آتش نیز میشود و بدبو است -