وَمَا يَأْتِيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ ﴿۱۱﴾ كَذَلِكَ نَسْلُكُهُ فِي قُلُوبِ الْمُجْرِمِينَ ﴿۱۲﴾ لَا يُؤْمِنُونَ بِهِ وَقَدْ خَلَتْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ ﴿۱۳﴾ لَا يُؤْمِنُونَ بِهِ وَقَدْ خَلَتْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ ﴿۱۳﴾ لَقَالُوا إِنَّمَا سُكِّرَتْ أَبْصَارُنَا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَسْحُورُونَ ﴿۱۵﴾ وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِي السَّمَاءِ بُرُوجًا وَزَيَّنَّاهَا لِلنَّاظِرِينَ ﴿۱۶﴾

و نمی آمد به ایشان هیچ رسولی مگر ایشان با او استهزاء میکردند ﴿ ۱۱ ﴾
چنین در می آریم (استهزاء) را در دلهای مجرمان ﴿ ۱۲ ﴾
ایمان نیارند به این (بر قرآن) و هرآئینه گذشته طریقه مردم پیشینان ﴿ ۱۳ ﴾
و اگر بگشایم بر ایشان دری از آسمان و در روز روشن در آن بالا روند ﴿ ۱۴ ﴾
هرآئینه گویند البته جز این نیست که بند کرده شده چشمهای ما بلکه ما قومی هستیم جادو شده ﴿ ۱۵ ﴾
و هرآئینه آفریدیم در آسمان ستاره های بزرگ را و بیاراستیم آنرا برای بینندگان ﴿ ۱۶ ﴾

[۱۳-۱۲] در این تنبیه به منکرین است که عادت ایشان مانند پیشینیان است در استهزاء و تکذیب و سبب این را با (نَسْلُكُهُ) ذکر کرده است ضمیر به استهزاء و تکذیب راجع است و ابن کثیر به شرک راجع کرده است مقصد یکی است و چنین ذکر است در آیت های (۲۰۰-۲۰۱) سوره شعراء - چون در این آیت مراد مجرمان زمان آینده اند پس فعل مضارع را (نسلکه) ذکرکرد و در سوره شعراء مکذبین زمانه پیش ذکر بود پس در آنجا فعل ماضی را ذکر کرده است - و مراد این نیز آنست که در ختم اللّه و طبع اللّه است و ضمیر هُ را به قرآن راجع کردن قول ضعیف است -
[۱۵-۱۴] در این آیت تنبیه است به انکار معجزات از روی عناد - و بعضی از جمعجزات بالا کردن به آسمان است در (فَظَلُّوا) اشاره است که این بالا کردن به کلی اشکار وحقیقت باشد (إِنَّمَا سُكِّرَتْ أَبْصَارُنَا) مراد اینست که آنها خواهد گفتند که ما به آسمان بالا کرده نشدیم بلکه چشم ما بند کرده شده است باز خواهند گفت که بلی این آسمان است ولی ما به جادو بالا کرده شده ایم -
[۱۶] از این آیت الی آیت (۵۰) باب دوم است در این باب ده دلایل عقلی است از آیت (۱۶) الی آیت (۲۰) و در این دلایل هژده صفات قدرت و علم اللِّه تعالٰی ذکر شده است ، باز بیان ذکر واقعه سجود آدم علیه السلام است ، متعلق دعوی سوره که آن تخویف به منکرین است باز ذکر تخویف اخروی در آیت های (۴۴،۴۳) است و باز بشارت اخروی از آیت (۴۵) الی آیت (۵۰) است ، در این آیت (۱۶) ، چون انکار توحید منکرین ذکر شد حالا دلایل توحید را برای رد بر آنها ذکر میکند و مراد از بُرُج ستاره های بزرگ اند به دلیل این قول و وَزَيَّنَّاهَا از سببی که زینت به ستاره هاست چنانچه در آیت (۶) سوره صافات و آیت (۵) سوره تبارک الذی ذکر است یا مراد از بروج آن منازل آفتاب و مهتاب وغیره است که وقت به وقت در آن اشکار میشوند - و در این آیت دو صفت اللّه تعالٰی ذکر شده است -