رُبَمَا ۶۱۳ اَلنَّحْل
لِيَحْمِلُوا أَوْزَارَهُمْ كَامِلَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَمِنْ أَوْزَارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ أَلَا سَاءَ مَا يَزِرُونَ ﴿۲۵﴾ قَدْ مَكَرَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَأَتَى اللَّهُ بُنْيَانَهُمْ مِنَ الْقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيْهِمُ السَّقْفُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَأَتَاهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لَا يَشْعُرُونَ ﴿۲۶﴾ ثُمَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يُخْزِيهِمْ وَيَقُولُ أَيْنَ شُرَكَائِيَ الَّذِينَ كُنْتُمْ تُشَاقُّونَ فِيهِمْ قَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ إِنَّ الْخِزْيَ الْيَوْمَ وَالسُّوءَ عَلَى الْكَافِرِينَ ﴿۲۷﴾
تا بردارند بار خود را تمام در روز قیامت و بارهای آنهای که گمراه میسازند ایشانرا بغیر از دلیل اگاه شوید بد است آنچه را که بر میدارند ﴿۲۵﴾
هرآئينه فریب کردند مردمان پیش (در مقابله حق) پس بیامد اللّه تعالٰی به بنیان ایشان از ریشه پس افتاد بر ایشان سقف از بالای ایشان و آمد به ایشان عذاب از آنجا که نمی دانستند ﴿۲۶﴾
باز روز قیامت رسوا کند ایشانرا اللّّه تعالٰی و گوید کجا اند شریکان من که برافروخته میشدید درباره آن گویند کسانی که داده شده اند علم هرآئينه رسوایی در این روز و بدی همه بر کافران است ﴿۲۷﴾
[۲۵] در این آیت تخویف است ، حاصل اینست چون ایشان تکذیب قرآن را کردند پیروان ایشان نیز تقلید اینها را کردند و گمراه شدند پس ایشان نیز گمراه اند و نیز گمراه کننده اند از این سبب در روز قیامت بر ایشان دو بار گناهان میشود چنانچه در آیت (۱۳) سوره عنکبوت ذکر است (كَامِلَةً) این را از سببی ذکر کرد که گناه کفار هیچ معاف نمیگردد -
[۲۶] در این آیت تخویف دنیوی است به مثال های سابقین و این آیت یا به ظاهر حمل است و در باره نمرود و قوم آن یا ثمود و قوم لوط است یا این آیت عام است و به طریقه تاویل و تمثیل است مانند که کسی عمارت ساخته شده باشد و تهداب آن محکم باشد ، لیکن ناگهان این سقف بالای ایشان بیافتد همچنین مشرکین و کفار در مقابله حق تدبیرهای محکم ساخته بودند برای اینکه حق را نابود کنند لیکن اللّه تعالٰی تدابیر ایشان را نابود ساخت و ایشان را هلاک کرد -
[۲۷] در این آیت تخویف اخروی است - و برای خجل کردن آنها در روز قیامت از ایشان سوال میشود که کجا شد آن معبودان تان که درباره آنها با موحدین جدال میکردید حالا برای مدد خویش بخواهید پس ایشان خاموش خواهند شد و موحدین بر این خجالت و عذاب ایشان خوشی خواهند کرد -
فایده: در آیت (۳۲) سوره انعام ذکر است و همچنین در آیت (۴۷) سوره حم سجده و در آیت (۷۴) حم مومن ذکر شده است که ایشان انکار خواهند کرد و در این سوره اشکار میگردد که ایشان خاموش خواهند بود این در ظاهر تعارض است جواب اینست که در قبامت اوقات مختلف است در بعضی اوقات خاموش میباشند و در بعضی اوقات انکار میکنند و در بعضی اوقات اقرار نیز میکنند (أُوتُوا الْعِلْمَ) مراد از این موحدین اند (الْخِزْيَ) خجالت بر اشکار شدن نقصانات ایشان (وَالسُّوءَ) مراد عذاب هاست -