وَقُلْنَا مِنْ بَعْدِهِ لِبَنِي إِسْرَائِيلَ اسْكُنُوا الْأَرْضَ فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ جِئْنَا بِكُمْ لَفِيفًا ﴿۱۰۴﴾ وَبِالْحَقِّ أَنْزَلْنَاهُ وَبِالْحَقِّ نَزَلَ وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَنَذِيرًا ﴿۱۰۵﴾ وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُكْثٍ وَنَزَّلْنَاهُ تَنْزِيلًا ﴿۱۰۶﴾ قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لَا تُؤْمِنُوا إِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهِ إِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ سُجَّدًا ﴿۱۰۷﴾ وَيَقُولُونَ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنْ كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولًا ﴿۱۰۸﴾

و گفتیم پس از (عرق شدن آن) بنی اسرائيل را ساکن شوید در زمین چون بیاید وعده آخرت بیاریم شما را درهم آمیخته ﴿۱۰۴﴾
و با حق آغاز کردیم نزول این قرآن را و باحق نازل شده است و نفرستادیم ترا مگر مژده دهنده و ترساننده ﴿۱۰۵﴾
و تقسیم کردیم قرآن را به حصه ها تا بخوانی آنرا بر مردمان به وقفه وقفه و اندک اندک نازل کردیم آنرا نازل کردنی ﴿۱۰۶﴾
بگو ایمان آرید به این قرآن یا ایمان نیارید هرآئينه کسانی را که داده شده ایشان را علم پیش از آن چون خوانده میشود بر ایشان می افتند بر ذقنها سجده کنان ﴿۱۰۷﴾
و می گویند پاک است پروردگار ما هرآئينه هست وعده پروردگار ما کرده شده ﴿۱۰۸﴾

[۱۰۴] در این ذکر انعام بر بنی اسرائيل است با همراه تخویف اخروی و مراد از (الْأَرْضَ) زمین شام و باز زمین مصر است در زمانه داود علیه السلام - و در این آیت اشاره لطیف است که این اهل مکه نیز تکذیب رسول را میکنند و باز از مکه بیرون میکنند مانند که فرعون بنی اسرائیل را بیرون کرد و باز مومنان در زمین مکه و مدینه مسکون باقی خواهند ماند -
[۱۰۵] در این ترغیب به قرآن است که نزول قرآن به حق آغاز شده است و به حق به زمین رسیده است یعنی در میان هیچ تبدیلی نیامده است و در این اشاره به تخویف است یعنی فرعون انکار حق را کرد برآن عذاب آمد پس اگر این مردم موجوده از قرآن (که خق است) انکار کنند بر ایشان عذاب میاید - و در این صدق رسول نیز ذکر شده است -
[۱۰۶] این نیز متعلق به آیت پیش است و در (فَرَقْنَاهُ) مراد اینست که تقسیم کردیم این قرآن را به سوره ها و آیت ها که بر مردم به وقفه وقفه خوانده میشود که ایشان آنرا بدانند و در (نَزَّلْنَاهُ) اشاره است که اندک اندک نازل شده است (وَقُرْآنًا) منصوب است با شرط تفسیر با ما بعد پس فعل مناسب آن پنهان است (فَرَقْنَاهُ) در این دو قرائت است یکی با تخفیف دیگری با تشدید لیکن بهترا اینست که در اینجا مخفف به معنی مشدد است و مراد از آن تقسیم بر آیت ها و سوره ها است و در این جواب سوال منکرین است که آنها میگفتند که این قرآن به یک بار چرا نازل نمیگردد -
[۱۰۷] پس از بیان صدق قرآن و جواب سوال آنها اولاً تنبیه به منکرین است و باز دلیل نقلی اهل کتاب نیک پیشینیان و مراد از أَذْقَانِ پیشانی و روی است به ذکر جزء مجاور و مراد از آن کل و در این اشاره به بیشتر بودن خشوع است که در سجده از بیشتر بودن خشوع ریش های خود را به زمین نزدیک میسازند - و چون عین زنق و ریش را به زمین مراد نیست از این سبب علی الاذقان نگفته است (أُوتُوا الْعِلْمَ) به آن علمای گفته میشود که به کتاب اللّه تعالٰی تمسک می ورزند و عمل میکنند و شهادت ایشان نیز قبول میگردد -
[۱۰۸] این دلیل خواندن تسبیح در حالت سجده است - یعنی در کتاب های آنها در باره رسول آخری پیش گوی شده بود به او وعده گفت -