وَأَمَّا الْغُلَامُ فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا وَكُفْرًا ﴿۸۰﴾ فَأَرَدْنَا أَنْ يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا ﴿۸۱﴾

و اما آن جوان پس بودند مادر و پدر او مومنان ترسیدیم که بیاندازد هردو را به زور در سرکشی و کفر ﴿۸۰﴾
پس خواستیم ما که عوض دهد ایشان را پروردگار ایشان بهتر از او از روی پاکیزگی (در عقیده و عمل) و نزدیکتر در رحم کردن (بر مادر و پدر) ﴿۸۱﴾

[۸۰] حاصل اینست که این جوان کافر سرکش بود و مادر و پدر او مومنان بودند ترس این بود که او مادر و پدر خود را به زبردستی کافران و مشرکان کند و از او امید آوردن ایمان تمام شده است به دلیل حدیث که (الغلام الذی قتله صاحب موسیٰ طبع کافرَا) مفهوم اینست که او کافر مهر زده بود - بعضی شارحین حدیث در معنی این حدیث خطا شده اند ایشان میگویند که این غلام کافر پیدا شده بود و این معنی خطا از جهتی است که با آیت قرآن فطرة اللّه الّتی فطرالناس علیها و با حدیث کل مولود یولد علی الفطرة تعارض می آید - و در این اشاره شد که هر موذی را به طریقه مناسب از بین بردن بکار است برای اینکه مردم از شر آن نجات یابند (طُغْيَانًا وَكُفْرًا) این هر دو صفت آن غلام بود پس مفعول له است یا طغیان و کفر والدین مراد است و به معنی علی الطغیان والکفر است -
[۸۱] اشاره است که اللّه تعالٰی گاهی بجای شر خیر پیدا میکند یعنی نتیجه دور کردن شر خیر میباشد و مفسرین ذکر کرده اند که اللّه تعالٰی برای این مادر و پدر در عوض دختر داد و نکاح او با پیغمبر شد و پسر از آن پیدا شد و او نیز نبی بود - و بعضی گفته اند که در نسل او دوازده پیغمبران پیدا شدند -