ثُمَّ صَدَقْنَاهُمُ الْوَعْدَ فَأَنْجَيْنَاهُمْ وَمَنْ نَشَاءُ وَأَهْلَكْنَا الْمُسْرِفِينَ ﴿۹﴾ لَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ كِتَابًا فِيهِ ذِكْرُكُمْ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿۱۰﴾ وَكَمْ قَصَمْنَا مِنْ قَرْيَةٍ كَانَتْ ظَالِمَةً وَأَنْشَأْنَا بَعْدَهَا قَوْمًا آخَرِينَ ﴿۱۱﴾ فَلَمَّا أَحَسُّوا بَأْسَنَا إِذَا هُمْ مِنْهَا يَرْكُضُونَ ﴿۱۲﴾ لَا تَرْكُضُوا وَارْجِعُوا إِلَى مَا أُتْرِفْتُمْ فِيهِ وَمَسَاكِنِكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْأَلُونَ ﴿۱۳﴾

سپس انجام دادیم با ایشان وعده را پس نجات دادیم ایشان را و کسی را که خواستیم و هلاک گردانیدیم از حد گذرندگان را ﴿۹﴾
هرآئينه ما نازل کردیم بسوی شما کتاب که در آن پند شماست آیا پس از عقل کار نمی گیرید ﴿۱۰﴾
و بسا هلاک کردیم از دهی که بودند ظالمان و آفریدیم بعد از آنها قوم دیگر ﴿۱۱﴾
پس چون دیدند عذاب ما را در این وقت ایشان از آن میگریختند ﴿۱۲﴾
(گفته شد) مگریزید و برگردید بسوی اموالیکه بی حساب در مستی بودید در آن و به خانه های خود تا که پرسیده شوید ﴿۱۳﴾

[۹] دراین آیت اشاره به تخویف دنیوی برای منکرین است با اهلاک منکرین گذشته و بشارت دنیویه است به نجات و نصرت انبیاء و پیروان ایشان - و این وعده در سوره یونس (۱۰۳) و در سوره الصافات (۱۷۳،۱۷۲،۱۷۱) ذکر است و در این اشاره است که این رسولان در نجات خود و در اهلاک دشمنان محتاج اللّه تعالٰی بودند -
[۱۰] در این جواب آن طعن ها است که در باره قرآن در آیات گذشته ذکر شده است به بیان کردن صدق قرآن که این ذکر است و اللّه تعالٰی نازل کرده است و مراد از ذکر بیان احکام شرعی و وعظ و نصیحت است - و بر این عمل کردن سبب شرافت است از این جهت بعضی مفسرین معنی ذکر را به شرافت کرده است - و از حسن بصری نقل است که ذکر به معنی دین است (ابن جریر) -
[۱۱] از این آیت الی آیت (۱۵) تخویف دنیوی است برای کسانیکه از ذکر اعراض میکنند - و در این واقعه خاص مراد نیست بلکه قوم های گذشته که تکذیب انبیاء را کرده بودند همه آنها مراد اند (قَصَمْنَا) قصم در لغت به شکستاندن میگویند و اینجا مراد هلاک کردن است (ظَالِمَةً) این سبب عذاب است ظلم آنها شرک کفر و تکذیب رسولان و برایشان طعن ها میکردند -
[۱۲] (أَحَسُّوا) را از جهتی ذکر کرد که اگر پیش از احساس عذاب توبه میکردند قبول میشد از سببی که احساس به معنی یقین عذاب است (يَرْكُضُونَ) رکض در اصل لغت به حرکت دادن پاشنه (کُری پاه) و به شتاب بر زمین نهادن را میگویند مراد از آن دویدن و گریختن است -
[۱۳] این قول از طرف ملائيک است مراد از (مَا أُتْرِفْتُمْ) ساز و سامان و انعامات است که از سبب آنها از حدود الٰهیه تجاوز میکردند (لَعَلَّكُمْ تُسْأَلُونَ) این به طریقه استهزاء است یعنی که از شما پرسیده شود که چرا میگریزید چرا ایمان نمی آورید و چرا برشما عذاب آمد (به همه این معانی شامل است) -