وَمَا جَعَلْنَا لِبَشَرٍ مِنْ قَبْلِكَ الْخُلْدَ أَفَإِنْ مِتَّ فَهُمُ الْخَالِدُونَ ﴿۳۴﴾ كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ وَنَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَيْرِ فِتْنَةً وَإِلَيْنَا تُرْجَعُونَ ﴿۳۵﴾ وَإِذَا رَآكَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ يَتَّخِذُونَكَ إِلَّا هُزُوًا أَهَذَا الَّذِي يَذْكُرُ آلِهَتَكُمْ وَهُمْ بِذِكْرِ الرَّحْمَنِ هُمْ كَافِرُونَ ﴿۳۶﴾

و ندادیم هیچ بشر را پیش از تو جاودانی آیا اگر تو بمیری پس ایشان همیشه باشند ﴿۳۴﴾
هر نفسی چشنده مرگ است و می آزمائیم شما را به سختی و آسایش برای امتحان و خاص بسوی ما باز گردانیده میشوید ﴿۳۵﴾
و چون ببینند ترا کافران نمی گیرند ترا مگر به تمسخر (میگویند) آیا این آن شخص است که بدی میگوید معبودان شما را وحال اینکه ایشان از یاد رحمٰن (با توحید) منکرند ﴿۳۶﴾

[۳۴] ربط با پیش این است که انقلابات آسمانها و زمین وغیره در اختیار اللّه تعالٰی است پس زندگی مرگ و انسانها نیز در اختیار اوست در این آیت رد بر قول مشرکان است که او شاعر است ما انتظار مرگ او را میکنیم مانند که در سوره طور (۳۰) است ، حاصل جواب این است که شما برای همیشه مانده نمی توانید پس چرا برای مرگ او خوشنود میشوید و همچنین در این آیت تسلیت است به رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم که اگر تو وفات شوی اللّه تعالٰی حفاظت دین تو را میکند مانند که انبیاء پیش وفات شدند اللّه تعالٰی حفاظت دین آنها را کرده است و مراد از (الْخُلْدَ) زندگی همیشگی است که مرگ بر آن نمی آید پس سوال در باره عیسیٰ علیه السلام شده نمی تواند از سببی که او زنده است لیکن بعد از نزول آسمان باز میمیرد پس برای او خلد ثابت نیست -
[۳۵] این متعلق به آیت گذشته است یعنی از مرگ هیچ زنده جان نجات یافته نمی تواند مانند این در سوره العمران (۱۸۵) است پس آیت به انبیاء و اولیاء همه شامل است - و پیش از مرگ حکمت آمدن خیر و شر را بیان کرد که با خیر و شر امتحان شما را میکند که شکر بر خیر و صبر بر شر میکنید یا نه؟ - مراد از شر تکالیف ، مصیبت ها ، امراض وغیره است و مراد از خیر انعامات وسعت رزق صحت جسم ثروتمندی و همچنین معصیت و طاعت و حلال و حرام به هدایت و ضلال نیز شامل است -
[۳۶] در این آیت زجر است بر استهزاء بر رسول (الَّذِينَ كَفَرُوا) مراد از آن کفر عنادی است - مراد از (يَذْكُرُ) یاد کردن به عیب و نقصان ، مراد از آن دشنام دادن است و این از طرف مشرکان افتراء بر رسول است مانند در زمانه حال نیز مشرکان در باره بیان کنندگان توحید میگویند که اینها به اولیاء و بزرگان دشنام میدهند یعنی بیان توحید و شرک نزد ایشان دشنام دادن است - (بِذِكْرِ الرَّحْمَنِ) مراد از این قرآن است یا مسئله توحید است -