فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَوَهَبْنَا لَهُ يَحْيَى وَأَصْلَحْنَا لَهُ زَوْجَهُ إِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِينَ ﴿۹۰﴾ وَالَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهَا مِنْ رُوحِنَا وَجَعَلْنَاهَا وَابْنَهَا آيَةً لِلْعَالَمِينَ ﴿۹۱﴾ إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ ﴿۹۲﴾

پس قبول کردیم دعای او را و بخشیدیم او را یحییٰ و قابل گردانیدیم برای او زوجه او را هرآئينه اینها بودند که کوشش میکردند در همه کارهای نیک و حاجت میخواستند از من محبت کنندگان و بیم کنندگان بودند و بودند برای ما فروتنان ﴿۹۰﴾
و آن زنی را که نگه داشت شرم گاه خود را پس دمیدیم در آن روح از طرف خود و گردانیدیم او را و پسرش را نشانه برای مردمان ﴿۹۱﴾
هرآئينه (این دین انبیاء) دین شماست در حالی که یک دین است و من رب شمایم پس خاص مرا پرستش کنید ﴿۹۲﴾

[۹۰] طریقه استجابت دعا و پیدا شدن یحییٰ علیه السلام در سوره العمران و سوره مریم ذکر شده است - (وَأَصْلَحْنَا لَهُ) مراد این است که پیش از این نازا بود پس اللّه تعالٰی او را بارور ساخت (إِنَّهُمْ كَانُوا) بعد از بیان تفصیل این بیان اجمالی است که همه انبیاء علیهم السلام به اللّه تعالٰی محتاج اند و سه نوع عبادت ایشان را ذکر کرده است (يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ) مراد از این امتثال همه اوامر و اجتناب از همه منهیات است و مراد از مسارعت تقدیم الاهم فالاهم است و از این جمله امام رازی دلیل ذکر کرده است به عصمت انبیاء علیهم السلام دوم (يَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا) یعنی به همراه طاعت و عبادت به اللّه تعالٰی حاجات پیش کردن و خاص از او امداد خواستن - مراد رَغَبًا و رَهَبًا این است که در حال دعا رغبت و امید دارد از رحمت اللّه تعالٰی و نیز ترس دارد از غضب اللّه تعالٰی یا اینکه در حال خیر از اللّه تعالٰی دعا میخواهد و درحال ترس نیز از اللّه تعالٰی دعا میخواهد و در این اشاره است که رغبت و رهبت را یکجا کردن عبادت صحیح است سوم (وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِينَ) یعنی در هر حالت عاجزی و اخلاص را به اللّه تعالٰی میکند از سببی که هیچ عبادت و دعا بغیر اخلاص و عجز قبول نمیگردد -
[۹۱] این نیز دلیل نقلی از مریم و عیسیٰ علیهما السلام است که ایشان به حکم و اراده اللّه تعالٰی عاجز بودند - این نیز تذکیر توحید است و این واقعه را از قصه های پیش جدا ذکر کرد از سببی که مریم نبیه نیست و چون ذکر عیسیٰ علیه السلام در آن است پس به آن واقعات نزدیک ذکر کرد - در (أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا) رد بر یهود است که ایشان بر مریم علیه السلام بهتان بسته بودند - و مراد از فرج شرمگاه است فروج قمیص مراد است که آن چهار است دو آستین و گریبان و زیر دامن ، و مقصد از آن عفت و پاکدامنی آن است (آيَةً) را مفرد ذکر کرد مراد از آن جنس است پس به بسیاری آیات اشاره شد یا اینکه در هر دو آیت عظیمه بود یعنی ولادت بغیر از نزدیکت مرد یا اینکه در عبارت تقدیر است یعنی جَعَلْنَاهَا آيَةً و وَابْنَهَا آيَةً لِلْعَالَمِينَ و در تفسیر قرطبی این طور تشریح کرده است در (لِلْعَالَمِينَ) اشاره است که این واقعه در همه عالم صرف یکی بود -
[۹۲] این خطاب به همه مردم است بعداز انبیاء علیهم السلام برای ترغیب به توحید یعنی دین توحید دین همه انبیاء علیه السلام است و دین شما نیز همین دین است (وَأَنَا رَبُّكُمْ) بیان أُمَّةً دین است بر رد شرک ربوبیة و الوهیت امت در اینجا با معنی شریعت ، سنت و دین است -