اقْتَرَبَ ۷۹۵ الحج

يَدْعُو لَمَنْ ضَرُّهُ أَقْرَبُ مِنْ نَفْعِهِ لَبِئْسَ الْمَوْلَى وَلَبِئْسَ الْعَشِيرُ ﴿۱۳﴾ إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ ﴿۱۴﴾

بندگی میکنند کسی را که ضرر بندگی او زیاد نزدیکتر است از نفعش هرآئينه بد دوست است و هرآئينه بد رفیق است ﴿۱۳﴾
هرآئينه اللّه تعالٰی داخل میکند آن کسانی را که ایمان آورده اند و اعمال در پیروی سنت کرده اند به جنت های که میرود زیر آن جوی ها هرآئينه اللّه تعالٰی میکند آنچه می خواهد ﴿۱۴﴾

[۱۳] این رد بر شرک فی الدعا است یا در این سبب شرک را ذکر میکند که آن اتباع مشرکان است ، در این آیت اشکال به چند وجوه است اول اینکه در آیت گذشته از من دون اللّه نفی ضرر و نفع کرده است و در این آیت ضرر و نفع را برایش ثابت کرده است؟ جواب به دو طریقه است اول این که در این آیت مراد مشرکان و پیران و ملایان مبتدعین اند که مردم را گمراه میکنند و برای مردم بعضی فواید دنیوی مال و خوراک نیز میدهند لیکن به دین و ایمان این مردم نقصان میدهند پس ضرر آن بسیار زود میرسد از نفع ان - جواب دوم این است در این آیت مراد از ضرر گناه و عذاب است که از جهت شرک به مشرک میرسد و مراد از نفع فایده است به گمان مشرک - اشکال دوم این است که (لَمَنْ ضَرُّهُ ) در ظاهر مفعول یدعوا است ولام که در ابتداء کلام می آید و مفعول میان جمله میباشد؟ جواب اول این است که مفعول یدعوا حذف است یدعوا غیراللّه و لمن با موصول از صلی مبتدا است و لَبِئْسَ الْمَوْلَى خبر آن است - جواب دوم این است که محل این لام جمله صله است (ضره اقرب) یعنی تقدیم آن شده است و این جایز است در کلام عرب - جواب سوم این است که یدعوا به معنی یقول است و لمن آه مقوله است و او جمله میباشد - در صدر (اول) آن لام داخل شده میتواند اشکال سوم یدعوا در آیت پیش ذکر شده است پس در این آیت تکرار چرا کرد؟ جواب اول یدعوا به معنی یطیع است مانند که در سوره النساء (۱۱۷) است یعنی طاعت میکنند در شرک و بدعت از مقتدا مشرکین - جواب دوم یدعوا مکرر برای اظهار کثرت دعا از غیراللّه است -
فایده: چون مقتدا گمراه کننده دو نوع اند یعنی کلان که برای مردم از خود دین میسازد مانند که پیر و مرشد شمار میشود او مولٰی است و دوم رفیق شرک و بدعات است که برای رفیق دیگر گناه را اراسته میسازد و با او رفاقت میکند پیربای برایش گفته میشود او عشیر است -
[۱۴] در این آیت نوع چهارم مردمان ذکر است که آن مومنان اند و برای ایشان بشارت اخرویه است (إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ) در این جواب است که اگر کسی وهم کند که اللّه تعالٰی چرا بعضی مردم را گمراه میکند و بعضی را هدایت میکند؟ حاصل جواب این است که اللّه تعالٰی به اراده خود برای بسیار حکمت ها کار میکند -

<< صفحه بعد صفحه قبل >>