فَإِذَا نُفِخَ فِي الصُّورِ فَلَا أَنْسَابَ بَيْنَهُمْ يَوْمَئِذٍ وَلَا يَتَسَاءَلُونَ ﴿۱۰۱﴾ فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿۱۰۲﴾ وَمَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ فَأُولَئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فِي جَهَنَّمَ خَالِدُونَ ﴿۱۰۳﴾ تَلْفَحُ وُجُوهَهُمُ النَّارُ وَهُمْ فِيهَا كَالِحُونَ ﴿۱۰۴﴾ أَلَمْ تَكُنْ آيَاتِي تُتْلَى عَلَيْكُمْ فَكُنْتُمْ بِهَا تُكَذِّبُونَ ﴿۱۰۵﴾ قَالُوا رَبَّنَا غَلَبَتْ عَلَيْنَا شِقْوَتُنَا وَكُنَّا قَوْمًا ضَالِّينَ ﴿۱۰۶﴾ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْهَا فَإِنْ عُدْنَا فَإِنَّا ظَالِمُونَ ﴿۱۰۷﴾

پس چون دمیده شود در صور پس نباشد قرابتها در میان ایشان آن روز و یکی از دیگری پرسان نتوانند ﴿۱۰۱﴾
پس هر که گران شود اعمال او پس این کسان ایشانند دور شده از عذاب ﴿۱۰۲﴾
و هر که سبک شود اعمال او پس آن کسان آنهای اند که زیان مند کردند خویشتن را در جهنم جاویدانند ﴿۱۰۳﴾
میسوزاند روی های ایشان را و ایشان در آن میباشند زشت روی ﴿۱۰۴﴾
آیا نبود آیت های من که خوانده میشد بر شما پس بودید که بدان تکذیب میکردید ﴿۱۰۵﴾
میگویند ائ رب ما غلبه کرده بر ما بدبختی ما و هستیم یک گروهی بی راه ﴿۱۰۶﴾
ائ پروردگار ما بیرون آر ما را از این پس اگر برگردیم (به گمراهی) پس هرآئينه ما ظالمانیم ﴿۱۰۷﴾

[۱۰۱] از این آیت تخویف اخروی شروع است و مراد از صور صور دوم است مراد از (فَلَا أَنْسَابَ) این است که قرابت ها فایده داده نمی توانند بلکه یکی از دیگری فرار میکنند مانند در سوره عبس (۳۵) (وَلَا يَتَسَاءَلُونَ) اگر اعتراض کرده شود که در سوره صافات (۲۷) تسائل ذکر است پس در این آیت چگونه نفی او شد - جواب اول این است که حالات قیامت مختلفه است در بعضی حالات میتوانند - جواب دوم این است که در این آیت صور اول مراد است ، در این وقت تساءل نمی توانند و بعد از صور دوم میتوانند این در تفسیر قرطبی از ابن عباس نقل است ، جواب سوم این است از یکدیگر در باره رحم کردن خواسته نمی توانند و پرسان برای تنبیه کردن میشوند -
[۱۰۲] این بشارت مختصر است و مراد از (مَوَازِينُهُ) اعمال است و مراد از (ثَقُلَتْ) موافقت او است به کتاب اللّه و سنت رسول مانند این در سوره اعراف (۸) گذشته است -
[از ۱۰۳ الی ۱۱۵] در این آیات هفت احوال عذاب و هفت اسباب عذاب را ذکر کرده است آنها به فکر و تدبر معلوم میگردند (كَالِحُونَ) تفصیل این بد شکلی در حدیث ترمذی ذکر شده است که روی های ایشان را در آتش میسوزانند پس لب بالای آن تا بین سر میرسد و لب پایانی تا ناف میرسد و دندان هایش اشکار میشود (شِقْوَتُنَا) مراد از این خواهشات و لذت های دنیا است که سبب بدبختی است یا مراد از آن شقاوت تقدیری است (اخْسَئُوا) عرب این کلمه را برای راندن سگ استعمال میکنند ، در این اشاره است که حال ایشان مانند سگ میگردد یا اینکه در دنیا مانند سگ موحدین را می گزیدند و بر ایشان مانند سگ صدا میزدند - چنانچه در آیت بعدی ذکر میکند که شما بر موحدین تمسخر و خنده میکردید و مراد از (فَرِيقٌ مِنْ عِبَادِي) کسانی اند که در آنها آن صفاتی است که در ابتداء و میان این سوره ذکر شده است و باوجود آن هم ایشان از اللّه تعالٰی مغفرت و رحم میخواهند (وَكُنْتُمْ مِنْهُمْ تَضْحَكُونَ) مانند که در سوره تطفیف (۲۹) ذکر است (فَاسْأَلِ الْعَادِّينَ) مراد از آن مردم حساب دان اند یا ملائيک کِراماً کَاتبین اند یعنی از جهت بسیار هیبت و حیرانی از جواب اصلی غافل اند (أَفَحَسِبْتُمْ) این تنبیه نیز در آخرت میباشد - یا این سخن از شروع است و تنبیه است برای منکرین از توحید و بعث -