قَدْ أَفْلَحَ ۸۶۲ الفرقان
تَبَارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعَالَمِينَ نَذِيرًا ﴿۱﴾
با برکت است آن ذاتی که اندک اندک نازل کرده است فرقان را بر بنده خود تا شود برای مخلوقات ترساننده ﴿۱﴾
ربط: این سوره با سوره نور این است که در آن سوره فرق توحید و شرک را به مثالها ذکر کرده است حالا در این سوره فرق اهل توحید و اهل شرک را به بیان کردن صفات فریقین ذکر میکند و همچنین در آن سوره منع کرد از اعمال جاهلان در این سوره منع میکند از عقیده باطل ایشان - و همچنین چون با نور فرق می آید از این جهت فرقان را بعد از نور آورد -
دعویٰ این سوره: رد بر شرک فی البرکات است با رد همه اقسام شرک با دلایل عقلی و دلایل نقلی به همراه تخویفات منکرین و با زجرها به انکار مقاصد چهارگانه که توحید و صدق رسول و صدق قرآن و اثبات بعث بعد الموت است و به مقابله صفات مشرکین به همراه صفات مومنان -
خلاصه این سوره: این سوره به چهار باب تقسیم است باب اول الی (۱۰) است در این دعوی سوره است و بر آن شش دلایل عقلیه است - باز شش امور را از معبودان باطله نفی کرده است واین زجر به مشرکان است باز زجر بر انکار قرآن بر شش وجوه است باز زجر به انکار رسول است به همراه شش وجوه -
[۱] این دعوی سوره است به رد شرک فی البرکات و در این سوره سه بار ذکر کرده است بار اول مراد برکات دنیویه است ، بار دوم مراد اخرویه است و بار سوم مراد برکات روحانیه است - (تَبَارَكَ) در لفظ برکت معنی دوام و ثبات است و معنی زیاده بودن خیر و فایده است - به معنی اول لازمی است یعنی همیشه (وپاک از فنا) اللّه تعالٰی است و به معنی دوم متعدی است یعنی دهنده خیر و فایده زیاده اللّه تعالٰی است یعنی آفریننده خیر و نعمت ها و در آن نعمت ها اثر و زیادت پیداکننده اللّه تعالٰی است واین هردو معنی به اللّه تعالٰی خاص است - وتفسیر قرطبی نوشته است که به اللّه تعالٰی متبارک و مبارک گفته شده نمی تواند (یعنی به زبر (ر)) از سببی که اللّه تعالٰی در برکات محتاج کسی دیگری نیست (الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ) این دلیل عقلی اول است ، و نازل کردن قرآن برای تمام عالم برکت است و برکات کلان در این است که فرق و تمیز حق و باطل به این قرآن میگردد زیرا لفظ فُرْقَانَ را ذکر کرد (لِيَكُونَ) در این ضمیر به عبد یا فُرقَان راجع است و مراد از عالمین همه انسانان و جنیات اند واین دلیل است که این نبی و این کتاب آخری است بعد از این دیگر نبی یا کتاب آمده نمی تواند -