الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَخَلَقَ كُلَّ شَيْءٍ فَقَدَّرَهُ تَقْدِيرًا ﴿۲﴾ وَاتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً لَا يَخْلُقُونَ شَيْئًا وَهُمْ يُخْلَقُونَ وَلَا يَمْلِكُونَ لِأَنْفُسِهِمْ ضَرًّا وَلَا نَفْعًا وَلَا يَمْلِكُونَ مَوْتًا وَلَا حَيَاةً وَلَا نُشُورًا ﴿۳﴾

آن ذاتی که خاص او راست پادشاهی آسمانها و زمین و نگرفته است ولد (پسر) و نیست او را حصه داری در پادشاهی و آفریده هر چیز را پس اندازه داده است آنرا اندازه خاص ﴿۲﴾
و ساخته اند بجز اللّه تعالٰی الٰهه برکات دهنده که نمی آفرینند هیچ چیزی را و ایشان آفریده شده اند و اختیار ندارند برای نفس های خود هیچ نقصان و نه منفعت را و اختیار ندارند مرگ و نه زندگی و نه دوباره برانگیختن را ﴿۳﴾

[۲] در این آیت پنج دلیل با ذکر صفات اللّه تعالٰی است که سه صفات ثبوتی و دو صفات سلبی است یعنی بر هر چیز پادشاهی اللّه تعالٰی است مخلوق همه رعیت و مملوک اوست پس ایشان اختیار دادن برکات را ندارند پس سوال پیداشد گفته شود که اگر اللّه تعالٰی اختیار دادن برکات را برای کسی سپرده باشد یا در دادن برکات کسی دیگری را باخود صاحب حصه ساخته باشد جواب او را کرد (وَلَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ) همچنین فرمود هر چیز را اللّه تعالٰی آفریده است پس همه خیر و نعمت ها مخلوق اللّه تعالٰی اند باز اگر سوال کرده شود که البته خالق اللّه تعالٰی است لیکن شده میتواند که کسی دیگری در این نعمت ها و خیر کمی و زیادتی میکند جواب او را کرد به همراه (فَقَدَّرَهُ تَقْدِيرًا) یعنی اللّه تعالٰی اندازه هر چیز را مقرر کرده است هیچکسی در آن تبدیلی آورده نمی تواند پس معلوم شد که صاحب اختیار برکات صرف اللّه تعالٰی است و این آیت دلیل است که تقدیر هر خیر و شر را اللّه تعالٰی کرده است بر تقدیر ایمان آوردن فرض (رکن ایمان) است -
[۳] در این آیت زجر بر مشرکین بر شرک فی البرکات است (آلِهَةً) مراد از این آن معبودان به جز از اللّه تعالٰی اند که عقیده داشته باشند که صاحب اختیار برکات ایشان اند و بندگی آن میشود - و در این از شش اوصاف ایشان نفی کرده است و یک صفت را برای ایشان ثابت کرده است یعنی مخلوق اند - یعنی که خالق نیست و مالک نیست پس چگونه برکات برای کسی داده میتواند (ضَرًّا) اختیار دفع کردن هیچ نقصان مالی و مرض بدنی را ندارند (مَوْتًا وَلَا حَيَاةً وَلَا نُشُورًا) عام است به موت و حیاة خود و بیگانه -