قُلْ أَذَلِكَ خَيْرٌ أَمْ جَنَّةُ الْخُلْدِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ كَانَتْ لَهُمْ جَزَاءً وَمَصِيرًا ﴿۱۵﴾ لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَاءُونَ خَالِدِينَ كَانَ عَلَى رَبِّكَ وَعْدًا مَسْئُولًا ﴿۱۶﴾ وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَأَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبَادِي هَؤُلَاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ ﴿۱۷﴾ قَالُوا سُبْحَانَكَ مَا كَانَ يَنْبَغِي لَنَا أَنْ نَتَّخِذَ مِنْ دُونِكَ مِنْ أَوْلِيَاءَ وَلَكِنْ مَتَّعْتَهُمْ وَآبَاءَهُمْ حَتَّى نَسُوا الذِّكْرَ وَكَانُوا قَوْمًا بُورًا ﴿۱۸﴾

بگو آیا این بهتر است یا بهشت جاویدانی که وعده کرده شده متقیان را هست برای ایشان پاداش و جای بازگشت ﴿۱۵﴾
ایشان راست در آن نعمت های که خواهند همیشه هست وعده بر پروردگار تو خواسته شده ﴿۱۶﴾
و روزی که جمع کنیم این مشرکان را و کسانی را که میپرستند ایشان به جز از اللّه تعالٰی آیا شما گمراه کرده اید این بندگانم را اینها (که مشرکان اند) یا ایشان خود گمراه شدند از راه ﴿۱۷﴾
ایشان میگویند پاکی تراست نمی شاید ما را که بگیریم غیر از تو مددگاران (معبودان) و لیکن لذت دنیا دادی ایشان را و پدران ایشان را تا آنکه فراموش کردند توحید را و بودند قوم هلاک شدنی ﴿۱۸﴾

[۱۶،۱۵] در این آیات بشارت است و ذکر حال جنت به شش احوال است (۱) (جَنَّةُ الْخُلْدِ) که وعده آن شده (۲) جزاء (۳) مَصِیر (۴) برای ایشان آنچه است که میخواهند (۵) خلود اهل جنت (۶) (وَعْدًا مَسْئُولًا) مطلب این است که متقیان سوال این را میکنند چنانچه در سوره العمران (۱۹۴) گذشته است - مراد دوم این است که مسئول به معنی واجب است یعنی اللّه تعالٰی لازم انجام میدهد مانند واجب اگر چه بالای اللّه تعالٰی چیزی واجب شده نمیتواند لیکن برای این واجب و حق تفضلی گفته میشود -
[۱۷] این تخویف اخروی است به طریقه برائت الهه باطله از عابدان - و در آیت ملائیک و انبیاء و صالحین مراد اند که مشرکان عبادت ایشان را میکردند و برکات دهنده می دانستند این جاهلان بتان ایشان را ساخته اند ودعوی میکنند که این صالحین برای ما این حکم را داده اند که عبادت ما را کنید ما مسئول شما هستیم پس برای الزام بر ایشان در روز قیامت از این صالحین پرسان میشود مانند در اخیر سوره مایده پرسان کردن از عیسیٰ علیه السلام برای این مقصد ذکر کرده است (أَضْلَلْتُمْ عِبَادِي) مراد از این خواندن به گمراهی است از سببی که ایشان گمراه کرده نمی توانند -
[۱۸] این افزونی به جواب است و دلیل است که ما به گمراهی دعوت نداده ایم از سببی که ما عقیده توحید داریم به جز از تو کسی را متصرف و صاحب اختیار و لایق پرستش نمیدانیم - و موحد کسی را دعوت شرک نمیدهد (وَلَكِنْ مَتَّعْتَهُمْ) این سبب گمراهی را ذکر میکند یعنی با وجود شرک کردن (ائ اللّه تعالٰی) تو حاجات ایشان را و از پدران ایشان را برآورده میساختی و فواید دنیا میدادی پس ایشان فکر کردند که شرک دین حق است و توحید را فراموش کردند از این سبب تباه شدند -