وَقَالَ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءَنَا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْنَا الْمَلَائِكَةُ أَوْ نَرَى رَبَّنَا لَقَدِ اسْتَكْبَرُوا فِي أَنْفُسِهِمْ وَعَتَوْا عُتُوًّا كَبِيرًا ﴿۲۱﴾ يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلَائِكَةَ لَا بُشْرَى يَوْمَئِذٍ لِلْمُجْرِمِينَ وَيَقُولُونَ حِجْرًا مَحْجُورًا ﴿۲۲﴾ وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاءً مَنْثُورًا ﴿۲۳﴾ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ يَوْمَئِذٍ خَيْرٌ مُسْتَقَرًّا وَأَحْسَنُ مَقِيلًا ﴿۲۴﴾ وَيَوْمَ تَشَقَّقُ السَّمَاءُ بِالْغَمَامِ وَنُزِّلَ الْمَلَائِكَةُ تَنْزِيلًا ﴿۲۵﴾ الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمَنِ وَكَانَ يَوْمًا عَلَى الْكَافِرِينَ عَسِيرًا ﴿۲۶﴾

و میگویند کسانی که امید ندارند ملاقات مارا چرا نازل کرده نمیشود بر ما ملائیک و نمی بینیم رب خود را به تحقیق تکبر در آمده است در دلهای ایشان و سرکشی کردند ایشان سرکشی بزرگ ﴿۲۱﴾
روزی که ببینند ملائيک را خوشی نباشد در آن روز مجرمان را و گویند پناهی میخواهیم پناهی محکم ﴿۲۲﴾
و قصد کردیم بسوی آنچه کرده اند از عمل پس ساختیم آنرا گردی پراگنده شده ﴿۲۳﴾
اهل جنت در آنروز بهتر اند در جای اقامت و نیکوترند از حیث جای استراحت ﴿۲۴﴾
و روزیکه بشگافد آسمانها به همراه ابرها و فروآورده شوند ملائيک با فروآوردنی ﴿۲۵﴾
پادشاهی در این روز حق است برای رحمٰن ذات و هست این (روز) روزیکه بر کافران دشوار است ﴿۲۶﴾

[۲۱] این نیز زجر به منکرین براقوال قبیحه و مطالبات نامناسب ایشان است و این تفصیل فتنه از جانب منکرین بر اهل حق است و در آیت لف و نشر مرتب است یعنی ایشان میگویند که برما ملائيک نازل شود (که خبر دهد ما را بر صدق این نبی) این استکبار ایشان است و ایشان میگویند که چرا ما رب را نمی بینیم که برای ما بگوید که این نبی من حق است این عتوّ (سرکشی کلان) است مانند این در سوره بنی اسرائيل (۹۲) گذشته است -
[۲۲] این جواب سوال اول ایشان است یعنی ملائيک برای ایشان نازل میشود و خواهند دید لیکن برای ایشان بشارت نخواهد بود بلکه خبر ناامیدی و خسران خواهند داد و خواهند گفت که خوشی بالای شما برای همیشه حرام (منع) است - و این روز نزع و روز قیامت است به این معنی ضمیر يَقُولُونَ به ملائيک راجع است و معنی دوم این است که کافران برای ملائیک میگویند که برای ما از عذاب پناهی دهید پناهی کامل لیکن پناهی برای ایشان حاصل نمیشود -
[۲۳] این جواب سوال است که اعمال نیک ایشان نیز است با اولیاء محبت می کردند خدمت آنها را میکردند صدقات وغیره میدادند پس چرا خوشی برای همیشه بر ایشان حرام شد جواب داده شد که آن اعمال ایشان از سبب کفر و شرک برباد است مانند گرد که در هوا پراگنده شود -
[۲۴] این بشارت برای مومنانی است کسانی که کافران بر ایشان اعتراضات و طعن ها میکردند یعنی اعمال ایشان برباد نیست (مَقِيلًا) دراصل به جای خواب چاشت گفته میشود لیکن در حدیث آمده است که در جنت خواب نیست پس مراد از مقیل صرف جای استراحت و خوشی است -
[۲۵] این نیز تخویف اخروی است به ذکر هفت هیبت روز قیامت اول شگافتند آسمان با ابرها یا مراد از غمام ظل (سایه) نوُر اللّه تعالٰی است و مانند این در سوره بقره (۲۱۰) نیز ذکر است یا مراد از غمام جماعت های بسیار ملائیک است مانند غمام اشکار میشوند - دوم برای فروآوردن ملائيک برای انتظام میدان حشر -
[۲۶] هیبت سوم این است که پادشاهی و اختیار صرف برای رحمٰن میباشد پس هیچ کسی سفارش و هیچ سخن بغیر اذن رحمان کرده نمی تواند چهارم این روز بر کافران بسیار سخت است چنانچه در سوره مدثر (۱۰،۹) می آید -