قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَنْ شَاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا ﴿۵۷﴾ وَتَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوتُ وَسَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَكَفَى بِهِ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا ﴿۵۸﴾ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ الرَّحْمَنُ فَاسْأَلْ بِهِ خَبِيرًا ﴿۵۹﴾ وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اسْجُدُوا لِلرَّحْمَنِ قَالُوا وَمَا الرَّحْمَنُ أَنَسْجُدُ لِمَا تَأْمُرُنَا وَزَادَهُمْ نُفُورًا۩ ﴿۶۰﴾

بگو نمیخواهم از شما بر این هیچ مزدی مگر هر که خواهد که بگیرد بسوی رب خود راهی ﴿۵۷﴾
و خود را بسپار بر آن ذاتی زندهٔ که مرگ بر آن نمی آید و به پاکی یاد کن همراه ستایش او و کافی است اللّه تعالٰی به گناهان بندگان خود خبردار ﴿۵۸﴾
آن ذاتیست که آفریده آسمانها و زمین را و آنچه در میان آنهاست در اندازه شش روز پس استوار شد بر عرش ذات رحمان است پس بپرس درباره آن از خبردار ﴿۵۹﴾
و چون گفته شود ایشان را که سجده کنید ذات رحمان را میگویند چیست رحمٰن آیا سجده کنیم برای آنچه تو حکم میدهی ما را و زیاده میکند ایشان را نفرت ﴿۶۰﴾

[۵۷] در این آیت برای رسول ادب را ذکر کرده است یعنی دعوت به اخلاص بکار است - إِلَى استثناء منقطع است و جزاء مَنْ پنهان است فَلْیَتَّبِعْنِیْ پس پیروی من را کند - یا إِلَى استثناء متصل است یعنی من میخواهم اجر پیروی آنرا که با دعوت من ایمان می آورد - از سببی که به دعوت کننده اجر داده میشود به مقدار آنهای که دعوت او را قبول کنند لیکن توجیه اول بهتر است بر دوم اشکال است -
[۵۸] این ادب دیگر است یعنی بعد از اخلاص توکل ضروری است به همراه (وَسَبِّحْ بِحَمْدِهِ) ادب دیگر است - توکّل آن را گویند که در وقت استعمال اسباب شرعیه عقیده تاثیر کردن را بالای اللّه تعالٰی دارد - و وجه آن این است که اسباب فنا میگردند و بر اللّه تعالٰی فنا نمی آید (بِذُنُوبِ عِبَادِهِ) یعنی اگر مخالفین کفر و شرک میکنند و به تو دشنام میدهند و بر تو طعن میگویند اللّه تعالٰی از آنها خبر است سزای ایشان را میدهد تو به ایشان اعتناء مکن -
[۵۹] این دلیل عقلی دیگر است دو صفت فعلی اللّه تعالٰی را ذکر کرده است خَلق و استوٰی و دو صفات ذاتی رحمان و خبیراً چون در این سوره بحث در باره برکات است و به همراه او صفت رحمانیت مناسب است (یعنی این همه انعامات و برکات دهنده رحمان است از این سبب لفظ رحمان را ذکر کرد - و معنی استوٰی اشکار است و کیفیت آن مجهول است هیچ تمثیل و تاویل در آن جایز نیست این قول همه صلف صالحین است (فَاسْأَلْ بِهِ خَبِيرًا) یک توجیه آن این است سوال بکن به وسیله اسم رحمٰن و خسران حال آن است - توجیه دوم این است که بهِ به معنی عنه است و مراد از خبیراً کسی است که عالم باشد به اسماء و صفات اللّه تعالٰی یعنی درباره توحید و معرفت اللّه تعالٰی از عالم بپرس که در باره اسماء و صفات اللّه تعالٰی علم دارد و این عالم مراد است در (إِنَّمَا یخْشَی اللّه مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ) -
[۶۰] این زجر است بر انکار کردن از رحمان و از سجده به رحمان به طریقه توحید - مراد این نیست که ایشان صفت رحمان اللّه تعالٰی را قبول نداشتند از سببی که در اشعار جاهلیت ایشان رحمان در صفت اللّه تعالٰی ذکر است بلکه مراد ایشان این بود که به کدام رحمان سجده کنیم از سببی که ایشان رحمان به مسیلمة الکذاب نیز میگفتند این انکار عنادی بود -